Birikinti Konisi Nasıl Oluşur, Birikinti Yelpazesi Ne Demek
Küçük akarsular veya kar suları bazı malzemeleri taşır ve bu malzemeler bir öbek oluşturur. Akarsu ve karların taşıdıkları malzemeler ile oluşan bu görüntülere birikinti konisi denir. Taşınan malzemelerin oluşturduğu yeryüzü şekli yaklaşık olarak 10 dereceden fazla eğime sahip olmalıdır. Bu kriterlere uyum sağladığı takdirde koni biçimindeki kütlenin birikinti konisi olduğunu söyleyebiliriz.
İçindekiler
Birikinti konileri, yüksekteki dar bir yarıktan veya geçitten gelen taşınma kuvvetiyle oluşur. Yukarıdan gelen malzemeler düz zeminli bir vadiye düşer. Bu alanda toprak ve gevşek malzemeler birikir. Böylece koni şeklinde bir höyük meydana gelir. İşte birikinti konisinin oluşma disiplinini genel olarak bu şekilde özetleyebiliriz.
Bu yeryüzü şekli aynı zamanda kir konisi veya döküntü konisi adıyla da bilinir. Akan su, bir yamaçtan aşağı kaya ve toprağı akıttığı için alüvyon yelpazesi oluşturur. Birikinti konileri ise kütle kaybı olarak bilinen birkaç kuru sürecin etkisiyle oluşur. Çünkü yerçekimi kuvveti, arazideki gevşek malzemeleri yokuş aşağı iter.
İlginizi Çekebilir:📢Akarsu Aşındırma Şekilleri
Birikinti yelpazesi de koniyle birlikte benzer özellikle sahiptir. Flüvyal aşındırma ve biriktirme süreçleriyle birlikte oluşan bir yeryüzü şeklidir. Tıpkı koni gibi eğimli arazi ve akarsuların etkisiyle meydana gelen evrimsel bir yapıdır. Flüvyal jeomorfoloji özyapısal niteliklerini barındıran birikinti yelpazesi ince bir detayla birikinti konisinden ayrılır.
Genel olarak aynı kaynaktan beslenirler ancak tam olarak yanı şey değillerdir. Her ikisi de biriktirme şekli olup görsel açıdan nasıl gözüktükleriyle isimlerini alırlar. Örneğin dağ yamacından zemine inen malzemeler koni biçiminde görünüyorsa buna birikinti konisi denir. Fakat akarsuların taşıdıkları malzemeler bazen koni gibi değil de yelpazeye benzer bir şekilde araziye yayılırlar. Bu şekilde görünen birikim şekli ise birikinti yelpazesi adını alır.
Bazı birikinti konileri, nehir kanallarını tıkayacak kadar büyük boyutlara ulaşabilir. Bazı birikinti konisi örnekleri ise bir heyelan tarafından taşınabilir. Bu koniler, kaya üzerinde veya koni biçiminde bir buzun erimesini önleyecek kadar kalın bir tabaka oluşturur. Dolayısıyla birikinti konisinin buzul üzerinde de bulunacağına ifade edebiliriz.
Öncelikle bu yeryüzü şeklinin oluşması için akarsu ile birlikte hafif eğimli bir araziye ihtiyaç vardır. Bu kriteri karşılayan coğrafyalarda birikinti konisinin ve yelpazesinin oluştuğuna görebiliriz. Ülkemizde bu coğrafi şekille anılan en popüler bölgeler, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleridir. Birikinti konisi örneklerini görmek için bu iki bölge üzerinde araştırma yapmak yeterli olacaktır.
İlginizi Çekebilir:📢Hörgüç Kaya Nedir?
Aydın Söke’de yer alan Boynak birikinti konisini örnek olarak verebiliriz. Koninin oluşumuna etki eden temel süreçleri aşağıdaki gibi belirtebiliriz:
Birikinti konisine bir başka örnek ise Erzincan Ovası’dır. Erzincan Ovası’nda da hatırı sayılır derecede önemli koni örneklerine rastlayabiliriz. Bu bölgedeki birikinti konisinin oluşumunda da kaynağını bölgedeki yüksek dağlardan alan akarsular başrol oynar. Akarsular, dağ eteklerinden aldığı malzemeleri biriktirerek hem koni hem de yelpaze şekilleri oluştururlar.
Aydın Söke’de yer alan Boynak birikinti konisiyle ilgili çalışmalar, bu yeryüzü şeklinin oluşum sürecine dair detaylar vermiştir. Delgi sondaj çalışmasıyla koninin tabanı incelenmiş ve yerkabuğu örnekleri alınmıştır. Araştırmacılar, hidrometre, elek analiziyle birlikte paleontoloji gibi farklı disiplinlerden yararlanarak koninin oluşum süreçlerine dair bilgiler toplamışlardır.
Coğrafya konuları ve kpss sınavı konu başlıkları ile ilgili diğer içerikler için Haftalık Günlük sitemizi takip edin.
Restoranların günümüzde hızlı ve verimli hizmet sunabilmesi için teknolojiyi kullanmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, paket servis programları restoranların sipariş yönetimini kolaylaştırmakta…
ABD Çevre Koruma Ajansı'na (EPA) göre, pestisit herhangi bir zararlıyı önlemek, yok etmek, kovmak veya hafifletmek için tasarlanmış herhangi bir…
Titanik ilk ve son seferinde okyanusun derinliklerine gömüldü. İnsanlık tarihinin hafızasından silinmeyen bu trajedi, lüks ve ihtişamın acı bir sonla…
Akarsular, eğimin az olduğu ve akış hızının düştüğü bölgelerde zamanla kıvrımlar oluşturmaya başlar. İşte bu kıvrımlı akarsu yataklarına menderes adı…
Zaman zaman hepimiz yatakta dönüp dururken, "Neden uyuyamıyorum?" diye düşünürüz. Günümüzün yoğun temposu, stres ve ekranlara olan bağımlılığımız, hızlı uyuma…
Medjoul hurma, dünyanın en büyük ve en lezzetli hurma çeşitlerinden biridir. Özellikle Filistin, Ürdün ve İsrail gibi Orta Doğu ülkelerinde…
Bu web sitesi çerezleri kullanır