Belirli seslere karşı aşırı hassasiyetiniz varsa (örneğin ağız şapırdatması, saatin tik takları veya floresan ışığın uğultusu gibi), mizofoni olarak bilinen rahatsızlığını olabilir. Mizofonisi olan insanlar için belirli sesler, rahatsızlığın ötesinde aşırı sıkıntıya neden olur. Peki mizofoni nedir?
İçindekiler
Mizofoni Nedir?
Mizofoni, çeşitli duyusal uyaranlara (genellikle seslere) aşırı duyarlılık veya aşırı tepki verme durumunu ifade eder. Bu, kişinin belirli seslere karşı aşırı hassasiyet gösterdiği ve bu seslerin normalde başkaları için rahatsız edici olmadığı bir noktada rahatsızlık veya huzursuzluk yaşamasıyla kendini gösterir. Mizofoni genellikle belirli seslere (örneğin, çatalın tabağa çarpması, insanların yemek yerken çıkardığı sesler gibi) karşı belirgin bir rahatsızlık duyma ile karakterizedir. Bu durum bazı kişilerde günlük yaşamı etkileyebilir ve psikolojik stres veya gerginlikle ilişkilendirilebilir.
Mizofoni Belirtileri
Sese karşı tahammülsüzlük olan mizofoni belirtileri genellikle şunları içerir:
- Belirli seslere karşı aşırı duyarlılık: Mizofonik kişiler, genellikle belirli seslere (örneğin, yemek yeme sesleri, burun çekme sesleri, çatalın tabağa çarpması gibi) aşırı duyarlılık gösterirler ve bu seslerden rahatsızlık duyarlar.
- Rahatsızlık veya öfke tepkileri: Mizofoni, belirli sesler duyulduğunda kişide huzursuzluk, rahatsızlık, sinirlilik veya öfke gibi duygusal tepkilere sebep olur.
- Kaçınma davranışları: Mizofonik kişiler, belirli seslerden kaçınmak için çeşitli yöntemler geliştirebilirler. Örneğin aileden farklı saatlerde yemek yemekten kaçınırlar veya sosyal hayatlarını kısıtlayabilirler.
- Fizyolojik tepkiler: Mizofoni yaşayan kişilerde belirli seslere maruz kaldıklarında fizyolojik tepkiler de gözlemlenir. Bu tepkiler genelde hızlı kalp atışı, terleme, titreme veya kas gerginliğidir.
- Günlük işlevsellikte bozulma: Mizofoni, kişiye iş veya sosyal ilişkilerinde zorluklar çıkarır. Dolayısıyla bu durumun genel yaşam kalitesini düşürdüğünü söyleyebiliriz.
📽️İlginizi Çekebilir➡️Stresle Başa Çıkmanın 10 Yolu
Mizofoni Neden Olur?
Odyoloji profesörü Lisa Fox-Thomas’a göre mizofoninin ana nedeni yüksek ses hassasiyetidir. Dr. Fox-Thomas’ın klinik deneyimine göre, misofonisi olan kişilerin özellikle yüksek perdelerde ortalamanın üzerinde işitmeye sahip oldukları görülüyor. Fox-Thomas, misofonisi olan kişilerin genellikle çok zeki olduklarını ve ayrıntılara olağanüstü dikkat gösterdiklerini ifade ediyor. Fox Thomas aynı zamanda aşağıdaki rahatsızlıkları olan kişilerin mizofoni ihtimalinin daha yüksek olduğunu belirtiyor.
- Bipolar bozukluk
- Dikkat eksikliği
- Otizm
- Obsesif kompulsif bozukluk
Araştırmalara göre mizofoninin diğer nedenlerini aşağıdaki gibi belirtebiliriz:
- Genetik Yatkınlık: Bazı araştırmalar, aile geçmişinde mizofoni olan kişilerin, bu durumu geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu öne sürmektedir.
- Beyin Yapısı ve Fonksiyonu: Bazı nörolojik çalışmalar, mizofoniye sahip bireylerin beyinlerinde belirli yapısal veya işlevsel farklılıklar olduğunu göstermektedir. Örneğin, işitsel korteksin (beyinde işitsel bilgilerin işlendiği alan) belirli bölgelerindeki aşırı aktivasyon mizofoni ile ilişkilendirilmiştir.
- Duyusal İşleme Sorunları: Mizofonik bireylerde, duyusal işlemeyle ilgili sorunlar olabileceği düşünülmektedir. Özellikle, belirli seslere karşı aşırı hassasiyet, beyindeki duyusal bilgilerin işlenmesinde bir aşırı duyarlılık veya aşırı tepki gösterme durumu olarak yorumlanabilir.
- Travma veya Stres: Belirli seslerle ilişkili olumsuz bir deneyim yaşamış bir kişi, bu seslere karşı aşırı duyarlılık geliştirebilir.
- Öğrenme ve Koşullanma: Bazı durumlarda, bireyler belirli seslere karşı aşırı duyarlılık geliştirebilirler. Çünkü bu seslerle olumsuz deneyimler yaşamışlardır. Örneğin, sürekli olarak rahatsız edici seslerle çevreli bir ortamda büyümek, mizofoni gelişimini tetikler.
Mizofoni Tedavisi
Uzmanlar, misofonisi olan birinin hem bir terapistle hem de bir odyologla çalışmasının yararlı olabileceğini söylüyor. Mizofonizi olan kişilerde tetikleyici olan seslerin çoğu kaçınılmazdır. Bu yüzden tedavinin büyük bölümü, tetikleyici bir gürültüyle karşılaşan kişilerin bununla nasıl başa çıktığı üzerine kurulur. Fizyoterapist Dr. Jaelline Jaffe,”kişinin öncelikle vücudunu nasıl sakinleştireceğini bilmesi önemlidir” diyor ve bunun diyafram nefesi kullanılarak yapılabileceğini ekliyor.
Uzmanlar, bilişsel davranışçı terapinin de misfoni için de yaygın bir tedavi olduğunu belirtiyorlar. Bu tedavi, birinin tetikleyici seslerle bağlantılı olumsuz düşünceleri yeniden şekillendirmesine yardım eder. Böylece ona odağını başka bir şeye nasıl kaydıracağını öğretmeyi içerir. Mizofoni için bilişsel davranışçı tedavisi başarılı olduğunda, birey tetikleyici seslere karşı toleransını geliştirir. Dolayısıyla bunları görmezden gelmek daha kolay olur.
Mizofoni tedavisi nedir sorusuna bu şekilde cevap vermek mümkündür. Tedavideki amaç, sinir sisteminin tetikleyici seslere tepkisini değiştirerek sonunda sesleri tolere etmeyi öğretmektir.
İlginizi Çekebilir➡️Zevk Almama Hastalığı
Mizofoni Nasıl Tedavi Edilir?
Mizofoni tedavisi için spesifik bir ilaç veya cerrahi müdahale yoktur. Ancak semptomların yönetilmesine kolaylaştıracak çeşitli stratejiler bulunmaktadır. Mizofoniyi yönetmek için şu tedavi yöntemleri kullanılabilir:
- Psikoterapi: Mizofoni semptomlarını yönetmek için bireysel terapi veya danışmanlık faydalıdır. Terapistler, mizofoni ile başa çıkmak için kişinin duygusal tepkilerini ve düşünce kalıplarını ele alabilirler.
- Ses terapisi: Mizofonik kişilerin belirli seslere karşı tepkilerini değiştirmeye odaklanır. Bu terapi türü, desenzitizasyon teknikleri ve gevşeme egzersizleri gibi stratejiler içerir.
- Davranışsal terapiler: Davranışsal terapiler, mizofonik kişilerin belirli seslere olan tepkilerini değiştirmeyi amaçlar. Bu terapiler, problemli davranışları tanımlamak, pozitif davranışları pekiştirmek ve olumsuz düşünceleri değiştirmek için teknikler içerir.
- Ses ve dikkat dağıtıcılar: Mizofonik kişiler, belirli sesleri maskelemek veya dikkatlerini dağıtmak için kulaklık veya kulaklık gibi cihazlar kullanabilirler.
- Stres yönetimi ve gevşeme teknikleri: Stres ve anksiyete, mizofoni semptomlarını kötüleştiren etkenlerdir. Bu nedenle, stresi azaltmaya yardımcı olacak gevşeme teknikleri, mizofoni tedavisinde fayda sağlayabilir. Örneğin yoga, meditasyon ve derin nefes alma egzersizleri gibi yöntemler faydalı olacaktır.
- Sosyal destek: Mizofoni ile başa çıkmak için sosyal destek almak önemlidir. Aile, arkadaşlar veya destek grupları, mizofonik kişilere duygusal destek ve anlayış sağlayabilirler.
Mizofoninin herkes için farklı olduğunu unutmamak önemlidir. Bu nedenle etkili tedavi stratejileri kişinin bireysel ihtiyaçlarına ve semptomlarına göre uyarlanmalıdır. Bir uzmana danışmak, semptomları yönetmek için en etkili tedavi planını belirlemek için önemlidir.
İlginizi Çekebilir➡️Mizofoni Kimlerde Görülür?
Kaynak https://www.forbes.com/health/mind/misophonia/
