Semboller dünyasında yaşadığımız için grafiklerin hayati öneme sahip olduklarını söyleyebiliriz. Bazen hiç bilmediğimiz bir yerde nereye yönlenmemiz gerektiğini anlatan imajlar vardır. Bazen de çeşitli semboller, davranışlarımıza yönler kazandıran simgelere dönüşürler. İmaj ve grafiklerin çekici evreninde hangi yöne nasıl gideceğimizi bulmak kolaydır. Bu nedenle de piktogramların hayatımızdaki konumu önemlidir. Peki, piktogram grafikleri neye karşılık gelir ve bunun hızla akıp geçen yaşantımızdaki yeri nedir?
Piktogram kavramına farklı açılardan yaklaşıp tarihine göz atmak isterseniz bir diğer piktogram sayfasına tıklayabilirsiniz. Yazımızın devamında piktograma daha farklı bir perspektiften değineceğiz. Ancak piktogram ve nedir sözcüklerini yan yana getirip soru sormamak olmaz. Öncelikle bu grafiksel kavramın kısa tanımına göz atalım.
İçindekiler
Piktogram Nedir Kısaca Anlatım
Verilerin temsili için resimsel ifadeleri kullanan piktogram, görüntüleştirme işleminin en basit biçimlerinden biridir. Piktogramlar sembol ve resim çizelgeleridir ve de resimsel birim değerleridir. Piktogram, boyalı anlamına gelen Latince pictus sözcüğünden ve -graph (yazılı bir şey) ekiyle birlikte gelir.
Cambridge sözlüğüne göre piktogram nedir? Bir kelimeyi veya deyimi temsil eden bir semboldür.
Piktogram Ne Demek?
Bir piktogram, bileşenlerindeki kodlarıını imajdaki benzerliği aracılığıyla fiziksel bir mesaja ileten bir ideogramdır. Piktogramlar yazı ve grafik kompozisyonlarında kullanılır. Piktogram, resimsel dizaynları kullanan bazen örtük bazen de açık bir ifade biçemidir.
Piktogram Özellikleri Nelerdir?
Piktogramda sayıları, imajları ve farklı anlamları temsil etmesi için resimler yer alır. Bu resimselliğin işlevlerinden biri ifadelerin anlaşılmasını açık hale getirmesi ve kolaylaştırmasıdır. Aynı zamanda da bilgileri ilginçleştirme ve de akılda kalıcı olmasını sağlama hususunda da başarılıdır. İfadeleri açığa çıkaran piktogramların özelliklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Bir unvanı/başlığı olmalıdır.
- Her sembolün veya resmin ne manâya geldiğini açımlayan bir kilit noktası/mesajı olmalıdır.
- Her grafik/imaj aynı boyut veya benzer boyutta olmalıdır.
- Resimler, satır veya sütun halinde sistematik görüntülenmelidir.
- Bazen de daha küçük imajları temsil etmek için bir resimselliğin parçalarını eşlik eder.
Aşağıda güneş saatlerini temsil etmesi için piktogram görüyoruz. Her bir piktogram imajı/sembolü, 1 saatlik güneş ışığını imgeler. İmajların anlatımına göre Cuma günü hava 4 saat güneşliyken, Pazar günü 8 saat güneşli olacaktır.
Piktogram Çeşitleri
Ortak bir biçim, resimsel anlatı ve izah üslubu inşa eden piktogramlar, birçok çeşide ayrılır. Örneğin tehlikeli durumları belirtmek veya günlük hayatı düzenlemek adına farklı piktogram imajları karşımıza çıkar. Şimdi en çok gördüğümüz piktogramlardan olan tehlike ifade eden sembolleri sıralayalım.
- Sağlık tehlikesi
- Alev
- Ünlem işareti
- Gaz Silindiri
- Korozyon
- Patlayıcılar
- Daire içinde alev
- Kafatası ve kemikler
- Çevresel tehlike
Kimyasal Piktogram Örnekleri
Tehlike sembolleri, 1800’li yılların başındaki ilkel çizimleri geride bırakıp çok yol kat etti. Güncel OSHA kimyasal etiketleme prosedürlerinin bir sonucu olarak 2016, ABD’de Kimyasalların evrensel düzen ve etiket sisteminin (GHS) benimsendiği yıldır.
OSHA’nın Tehlike İletişim Standardı, belirli maddelerle ilişkili tehlikelerin tanınmasını sağlayan 9 sembol veya piktogramdan oluşur. ABD’de bu sembollerinin 8’inin kullanılması zorunludur. Bunun istisnası çevresel piktogramdır.
- Sağlık Tehlikesi: Solunum, üreme veya organ hasarına sebep olan madde
- Alev: Suya veya havaya maruz kaldığında (piroforik) veya gaz yayan yanıcı maddeler veya kendiliğinden tutuşabilen materyaller
- Ünlem İşareti: Cilt, göz veya solunum yolu tahriş edici veya uyuşturucu vb. maddeler
- Gaz Silindiri: Amonyak veya likit nitrojen gibi tazyik altında depolanan gazlar
- Korozyon: Ciltte tahriş ve yanmaları veya göz hasarını tetikleyen veya metaller için aşındırıcı maddeler
- Patlayıcılar: Organik peroksitler ve havadan bağımsız patlama olasılığı olan maddeler
- Daire İçinde Alev: Yanmayı kolaylaştıran veya yanıcılığın uzun soluklu olmasına sebep veren yükseltgen maddeler
- Kafatası ve Kemikler: Zehirler ve yüksek konsantrasyonlu asitler gibi ani ve şiddetli akut toksik tesirli cisimler/materyaller
- Çevresel Tehlike: Denizler, müsilaj, çevre ve vahşi yaşam için risk barındıran kimyasallar
Pandemi Piktogram Örnekleri
Korona pandemisi sırasında piktogramlar, hijyen önlemlerini ve davranış kurallarını ilettiler. Bu aynı zamanda birçok yeni ve ilginç piktogramı da hayatımıza dahil etti. Tasarım ajansları bu ihtiyaca cevap veriyor ve özel korona piktogram setleri oluşturuyorlar. Bununla birlikte, temsil edilecek terime bağlı olarak piktogram objelerini okunabilir kılmak zorlu bir iştir.
Mevcut pandemi yeni içerikleri büyük bir aciliyetle iletmeyi gerekli kıldığı için tasarım ajansları faaliyete geçtiler. Bu ajanslar iletişimi desteklemek için piktogramlar geliştirerek Covid-19‘a tepki verdiler. Şu anda, pandemi ile mücadelede davranış ritüellerini gösteren birçok piktogram seti internette yer alıyor.
Öte yandan, piktogramları filtresiz şekilde açıkça anlamanın her zaman kolay olmadığını söyleyebiliriz. Örneğin bir hastanede görevliler, yatalak hastaların banyo odalarını temsil etmesi için köpüğe benzer bir işaret koydular. Fakat çocuklar, bu işareti patlamış mısıra benzettiler. Dolayısıyla piktogram imajlarının bu örnekteki gibi bazen gerçeklik olgusunda kafa karışıklığına yol açtığını belirtebiliriz.
📢İlginizi Çekebilir:↪️Fonogram ve Fonem
Piktogram Örnekleri
Piktogram ve ideogramlar ile her yerde karşılaşma ihtimalimiz yüksektir. Bu imajlar yollarda, binalarda, caddelerde, tren istasyonlarında, elektronik cihazlarda, bilgisayarlarda vs. bulunurlar. Gözümüzün gördüğünü ve herkes tarafından kolayca anlaşılacağını kendine has basitlikle çoğaltırlar.
Bugün evrensel olarak dışsallaşan binlerce piktogram ve ideogram resimleri var ve onları ilk bakışta tanıyoruz. Popüler örnekler e-posta simgesi, telefon simgesi, oynat düğmesi, indirme düğmesi vb. grafiklerdir. Bunlardan bazıları piktogram ve ideogramlardır ve bazıları her ikisinin kodlarının karışımıdır. Bazen bir piktogram da bir ideogram rolünü oynamakta ustadır.
Piktogram, fiziksel bir cisme/özdeğe benzemesi yoluyla anlam taşıyan bir semboldür. Piktogram örnekleri arasında, havaalanları, yol bulma işaretleri ve de birçok insanın diline aşina olmadığı diğer imajlar yer alır.
Her havaalanında görebileceğimiz kalkış piktogramını herkes ilk bakışta anlar.
Bazı durumlarda, piktogramlar ideogramlarla birleşebilir. İdeogramlar, bir düşünce veya kavramın verdiği yetkiyle somutlanan grafik simgeleridir. İdeogramın iyi örnekleri, yasak’lık belirten kırmızı daire ve dikkat veya tehlike manâsına gelen turuncu veya sarı üçgendir.
Piktogram Çizimi
Bir piktograf/piktogram, resimsel çizelge, resmediliş, grafik ve kod imajlarıdır.
- Piktogram çiziminde öncelikle bir daire yapılır ve buna piktogram jargonunda key denir.
- Daha sonra dairenin içine sembol eklenir ve neyi temsil edeceği belirlenir.
Piktogram tamamen resimler ve resimsel temsiliyetle ilişkilidir. Daha net bir işlevsellik için bir piktogramı kesin düzgün bir şekilde tanımlamamız gerekir. Bu nedenle, piktogram çizimlerindeki grafikler özenle seçilmelidir. Bu imaja göz attığımızda sunduğu mesajı kolayca anlamak, piktogramın başarısını gösterir. Ancak bazı piktogramları anlamak için de o görselin veya kültürün kökenini tanımak gerekir.
Bir kelimenin veya ifadenin resimsel bir temsili olan piktogramlar, verileri kaydetme yöntemlerinden biridir. Piktogramda bir veri görüntü şeklinde kaydedilir ve bu görüntüler istatistiksel bilgileri daha kolay anlamamıza yardımcı olur. Ancak, yanlış yorumlama olasılığı yüksek olduğu için defaatle dikkat gerektirir.
📢İlginizi Çekebilir:↪️Piktogram ve ideogram farkı
Piktogram Nasıl Yapılır?
- Veri Toplama: Piktogramın ilk adımı, temsil etmek istediğiniz kategorinin verilerini biriktirmektir. İmaj/görsel/sosyal vb. veriler toplayın sonra verilerin bir şablonunu çıkarın ve süreci kontrol edin.
- Sembolünüzü seçin: Verilerinizi doğru bir şekilde temsil eden bir sembol veya resim seçin. Satılan TV setlerini temsil etmek için bir resim çiziyorsanız, basketbol sembolü oldukça kafa karıştırıcı olur!
- Anahtar Atayın: Bazen verilerin sıklığı fazlaysa bir simge-imaj bir frekansı temsil edemez. Bir sembolün temsil edeceği numerik bir değer ayarlamalısınız. Bu sayısal değeri piktogram ile birlikte yazmalısınız. Örnek bir TV sembolü, 500 TV setini temsil eder ve bu piktografın anahtarıdır.
- Piktografı Çizin: Son basamak, piktografınızı çizmektir. Kategoriyi ve verileri temsil eden iki sütunu çizin, ardından frekansları temsil eden gerçek sembolleri çizin. Frekans bir tam sayı değilse, sembolleri kesir olarak da çizebileceğinizi unutmayın.
- Verilerinizi Gözden Geçirin: Piktogram objelerinin yapım basamakları nedir konusunun sonuna gelmiş bulunuyoruz. Artık piktogramınızı gözden geçirme vakti! İletmek istediğiniz bilgiyi verdiğine emin olun ve resimsel grafiğinizin anahtarını kontrol etmeyi unutmayın.
Piktografi Nedir?
Piktogram, temsil evrenindeki imaj ve simgelerken, piktografi de bu simgelere dayanan yazı biçimidir. İlk bakışta çivi yazısını ve bir dereceye kadar hiyeroglif yazı üslubunu andırır. Temsilleri, resimsel çizimleri kullanan ve fonetik harfler veya birleştirici sinyallerden yararlanıp sahneleyen bir yazı tarzıdır.
Piktografik imajlar, geleneksel ve arkaik toplumların sanat anlayışlarında özel bir yere sahipti. Eski çağlarda tıpkı bir petroglif gibi kaya yüzeyinde kendine yer bulan imajlar da piktogramdır. Kayalara resmedilen şekiller, oyulan semboller ve kazılan harfler de piktogramın sınırları içine girer.
Piktograf, sözcük veya yerleşik deyimler inşa etmek için tutarlı ve bütünsel imajların oluşturduğu bir simgedir. En eski yazı biçimi olan piktografların ilk örnekleri MÖ 3000’den önceye Mısır ve Mezopotamya’ya kadar uzanıyor. Piktograflar aynı zamanda da günümüzde bir çizelge, grafik veya pc/mobil ekranlarımızda istatistiklerin bir sunumu olarak karşımıza çıkar.
