Tafoni Nasıl Oluşur?

Bir tafoni görseline baktığınız zaman şu soruyu sorabilirsiniz: Bütün bu deliklerin anlamı nedir ve neden bunlar kaya duvarın sadece bir bölümündeler? Kaya duvarlarındaki bu deliklere veya boşluklara tafoni denir. Aynı zamanda boyutlarına bağlı olarak petek kaya veya alveoller de denir. Tafoni tamamen benzersiz bir jeolojik özelliktir ve merak konusu olagelmiştir. Bu yazı boyunca tafoninin cezbedici özelliğini keşfedeceğiz. Tafoniler hakkında bilgi almak için de tafoni coğrafya yazımızı da göz atabilirsiniz.

Tafoni Nedir?

Tafoni, içinde oluşturdukları kayaların ayrışma ve erozyon miktarına bağlı olarak çeşitli boyut ve şekillerde, kavernöz olarak ayrışmış formlardır. Bu benzersiz aşındırma deseni, ilk olarak 3500 yıllık bir Minos fresk tablosunda fark edilmiştir. Bir terim olarak Tafoni’yi ilk kez 1882’de Hans Henrik Reusch Korsika’da tafoni hücrelerini incelerken kullanmıştır. Tafoni’nin jeolojik açıdan ilk tanımı Akdeniz bölgesinden olmuştur, ancak Tafoniler her kıtada bulunmuşlardır. En belirgin olarak, birkaç istisna dışında çoğunlukla kurak ve yarı kurak bölgelerde yer almaktadır.

Tafoniler Nasıl Oluşur?

Tafoninin oluşumu ve ayrıştığı kesin süreç biraz jeolojik bir gizemdir. Ancak bilim insanları Tafoninin oluşumunu genel olarak tanımlamayı başarmışlardır. Tipik olarak aşağıdaki kaya türlerinde oluşur:

• granit
• kumtaşı
• kireçtaşı
• tüf

Tafonilerin oluşumu, rüzgar hareketi, kayalardaki nem içeriği ve ortamın ne kadar sıcak olduğu ile ilgilidir. Kurak veya yarı kurak bölgelerde, tuz kristalleri tipik olarak kayadaki deliklerde veya çatlaklarda depolanır. Bu bölgelerdeki su buharlaşarak kum taneciklerinin gevşemesine veya küçük çatlaklar oluşmasına neden olur. İşte bu çatlaklar tafonilerin oluşmasını sağlar. Bu çatlaklar oluştuktan sonra, rüzgarın etkisiyle kaya yüzeyi daha fazla aşınır. Zamanla tafoniler gelişmeye devam eder ve jeologların gözlemlediği gibi, farklı gelişim aşamaları ile karşımıza çıkar.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: 📢 Rüzgar Çeşitleri ve Özellikleri

Tafoni Hangi Dış Kuvvet?

Tafoninin oluşmasına neden olan ana dış kuvvet rüzgardır. Rüzgarın aşındırma kuvveti ile ortaya çıkan özel bir oluşumdur. Tafonilerin oluşumları, genellikle farklı şekilde gözlemlenir. Bazıları çukurludur, bazıları ise deliklidir. Bazıları da yuvalar şeklinde oluşmuştur. Tafoni oluşumları, kayanın türüne, çevresel faktörlere ve zaman içindeki değişikliklere bağlı olarak farklılık barındırır.

Bu yazıda tafoniler hakkında bilgi verdik. Daha farklı coğrafya konuları için Haftalık Günlük sitemizi takip edin.