Akarsular, eğimin az olduğu ve akış hızının düştüğü bölgelerde zamanla kıvrımlar oluşturmaya başlar. İşte bu kıvrımlı akarsu yataklarına menderes adı verilir. Menderes nedir sorusuna kısaca bu şekilde cevap verebiliriz. Menderes, akarsuların eğimin az olduğu, genellikle düzlük bölgelerde akarsu yataklarında oluşturdukları kıvrımlı akış şeklidir. Akarsuyun hızı bu bölgelerde düştüğü için hem aşındırma hem de biriktirme faaliyetleri sonucunda bu kıvrımlar meydana gelir.
Menderesler, bir nehrin orta-alt yolundaki eğrilerdir. Menderes, akarsuyun dış bükey kıyısını aşındırması ve iç bükey kıyısında tortu biriktirmesi sonucu oluşur. Bu süreç akarsu yatağında kıvrımlı bir kanal yapısının ortaya çıkmasına neden olur.
Akarsu kıvrımlarının iç bükey kesimlerinde birikme, dış bükey kesimlerinde ise aşındırma hareketi görülür. Menderesler zaman içinde genişleyerek yer değiştirebilirler. Bir genişleme süreci sonunda yatakları değişir. Adını, Türkiye’de kıvrımlı yatağı ile bilinen Büyük Menderes Nehri’nden alan bu yapılar, tarım için verimli alüvyal ovaların oluşmasında önemli bir rol oynar.
İçindekiler
Menderes oluşumu, akarsuların eğimin az olduğu, akış hızının yavaşladığı geniş düzlük alanlarda gerçekleşir. Akarsu, yatak boyunca aktıkça çeşitli nedenlerle (örneğin, akış hızı farkı ve yanal aşındırma) sağa ve sola doğru kıvrımlar oluşturmaya başlar. Bu süreçte akarsuyun dış bükey kıyısında suyun hızı arttığı için aşındırma meydana gelirken, iç bükey kıyısında akış hızı düştüğünden tortu birikmesi gerçekleşir.
Bu aşındırma ve biriktirme faaliyetleri zamanla akarsuyun yatak şeklini değiştirir ve kıvrımlı bir yapı olan menderesler ortaya çıkar. Sürekli hareket eden bu kıvrımlar, akarsuyun aktığı alanı zamanla genişletir. Menderes oluşumu nehrin debisine, tortu yüküne ve tortulaşma hızına ve ayrıca arazi türüne bağlıdır.
Menderes nasıl oluşur sorusunu aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
Düz bir kanal olarak başlayan bir nehri hayal edin. Zamanla, kanalda küçük kusurlar belirmeye başlar. Bu kusurların nedeni arazinin engebeli yapısı veya nehrin akışı olabilir. Bu küçük düzensizlikler nehrin biraz kıpırdamaya başlamasına ve küçük kıvrımlar oluşturmasına neden olur. Bu kıvrımların dışından akan su daha hızlı hareket eder ve daha fazla erozyona neden olur. Böylece kıvrımlar zamanla daha da büyür.
Bu arada, suyun daha yavaş olduğu kıvrımın iç tarafında, nehir taşıdığı şeyi biriktirir. Böylece küçük bir eğim veya nehir kıyısı oluşturur. Kıvrımın dış kısmının aşındığı ve iç kısmının inşa edildiği bu süreç, kıvrımların giderek daha belirgin hale gelmesine neden olur. Ardından nehir kıvrım yapmaya başlar. İşte menderes oluşumunu kısaca böyle ifade edebiliriz.
İlginizi Çekebilir: Akarsu Aşındırma Şekilleri
Coğrafyada menderes türlerini oluşumlarına ve bulundukları ortama bağlı olmak üzere iki farklı grupta inceleyebiliriz:
Menderesler, genellikle eğimi az olan, akarsu akışının yavaşladığı geniş düzlük alanlarda veya ovalarda görülür. Özellikle alüvyal ovalar, mendereslerin en sık oluştuğu yerlerdir çünkü buralarda biriktirme ve aşındırma faaliyetleri yoğundur.
Baharın gelişiyle birlikte doğa, en güzel şiirini sakura çiçekleriyle yazar. Pembe ve beyazın narin dokunuşuyla süslenen ağaçlar, zamansız bir güzelliğin…
Kahve, dünyanın dört bir yanında farklı şekillerde tüketilen, kültürlere özgü geleneklerle zenginleşmiş bir içecektir. Kahvenin hazırlanışı, içimi ve sunumu bazı…
Ramazan ayı, ruhen ve bedenen arınmanın yanı sıra günlük yaşamda da bir düzen kurmayı gerektiriyor. Çünkü oruç tutarken enerji seviyesini…
Modern tarımın en önemli araçlarından biri olan pestisitler, bitkileri zararlılardan korumak amacıyla yaygın şekilde kullanılır. Ancak bu kimyasalların faydaları kadar…
Restoranların günümüzde hızlı ve verimli hizmet sunabilmesi için teknolojiyi kullanmaları gerekmektedir. Bu bağlamda, paket servis programları restoranların sipariş yönetimini kolaylaştırmakta…
ABD Çevre Koruma Ajansı'na (EPA) göre, pestisit herhangi bir zararlıyı önlemek, yok etmek, kovmak veya hafifletmek için tasarlanmış herhangi bir…
Bu web sitesi çerezleri kullanır