Sanat duyguları uyandırır, düşünceleri kışkırtır ve ilham verir. Aynı zamanda algımıza da meydan okur çünkü sanat basit bir tanımdan kaçar. Sanatın şaşırtıcı doğası, farklı bireylere farklı şeyler ifade etme gücünde yatmaktadır. Tekil anlayışa meydan okuyan çeşitli yorum dokularını teşvik etmektedir. Sanatçı eserini yapar ve gerisini izleyicilerin yorumuna bırakırsa farklı bakış açıları ortaya çıkar. Nasıl sergilenmesi gerektiğini belirtmezse en deneyimli küratörler bile yanılabilir. Bu yazıda yanlış sergilenen ünlü ressamların tabloları üzerinde durduk.
İçindekiler
- Piet Mondrian, New York City 1 (1941)
- Paul Gauguin, Breton Village under the Snow (1894)
- Mark Rothko, Black on Maroon (1958)
- Salvador Dalí, Four Fishermen’s Wives of Cadaqués (1928)
- Van Gogh, Long Grass and Butterflies (1890)
- Henri Matisse, Le Bateau (1953)
- Georgia O’Keeffe, Oriental Poppies (1928)
- Josep Amorós, Philip V of Spain (1700)
Piet Mondrian, New York City 1 (1941)
Piet Mondrian’ın “New York City I” adlı eseri Düsseldorf’taki Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen’de ters asılı duruyor.
Hollandalı ressam Piet Mondrian, “New York City I” adını verdiği eser üzerinde çalışıyordu. Bu eser, sanatçının istediği zaman yeniden düzenleyebileceği kırmızı, sarı, siyah ve mavi yapışkan bantlardan oluşan karmaşık bir örgüden oluşuyordu. Sanatçı, eserini tamamlayamadan hayatını kaybetti. Dolayısıyla eserin sunum biçimi ile ilgili kimse bilgi edinemedi. Küratörler de herhalde böyledir diye eseri sergilemeye başladılar. Fakat eser 70 yıl boyunca yanlış sergilendi.
Hatayı 2022’de fark ettiler. 2022’de sanatçının ölümünden birkaç gün sonra Mondrian’ın stüdyosunda çekilen ve aynı resmin şövale üzerinde dik durduğunu gösteren bir fotoğraf bulundu. Fakat keşfe rağmen sanat eseri düzeltilmedi çünkü yönün düzeltilmesi tabloya zarar verebilirdi.
Tablonun şu anda bulunduğu Düsseldorf’taki Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen‘in küratörü Susanne Meyer-Büser, “Yapışkan bantlar zaten son derece gevşek ve bir ipten sarkıyor” dedi. “Eğer şimdi onu ters çevirirsek resime zarar veririz.”
Paul Gauguin, Breton Village under the Snow (1894)
Kar altındaki Breton Köyü isimli tablonun gerçeğini görmek için ekranınızı ters çevirin ya da baş aşağı bakın.
Fransız sanatçı Paul Gauguin, yıllarca Tahiti’de yaşadıktan sonra 1894’te Brittany’ye bir yolculuğa çıktı. Burada adadaki yaşamı yansıtan çok sayıda sanat eseri üretti. “Breton Village under the Snow”adlı tablosunu da bu dönemde yaptı. Bu manzara tasviri sanatçının hayal gücünün derinliklerinden mi çıktı? Yoksa gerçek bir manzaranın temsili mi? Bu halen tartışılıyor. Gauguin, Brittany’ye Nisan ayında geldi ve Kasım ayında Paris’e dönmüştü. Dolayısıyla kar ile karşılaşmış olması çok zor.
Gauguin’in ölümünden sonra tablosu bir müzayede açık artırmaya çıktı. Müzayedeci tabloyu ters sergiledi ve tabloyu Niagara Şelaleri ismini koydu. Halbuki tablonun orijinal tersti. Ters durunca Kar altındaki Breton Köyü oluyordu ve bu gerçek haliydi. Sanatçının arkadaşı Victor Segalen, tabloyu satın aldı ve doğrusunu ortaya çıkardı. Çünkü bu kişi, resim yapılırken sanatçının yanındaydı ve gerçeği biliyordu.
Mark Rothko, Black on Maroon (1958)
1958’de Letonya doğumlu Amerikalı soyut ressam Rothko, New York’taki Seagram Binasındaki seçkin Four Seasons restoranı için duvar resmi yapmakla görevlendirildi. Rothko başlangıçta, Michaelangelo’nun çalışmalarına benzer bir eser koymak istedi. Ancak daha sonra resmi tonu değişti. Resim restoranda sergilenmedi ve 1970 yılında Mark Rothko, resmini Tate Galerisi‘ne verdi. Tam da eseri teslim ettiği gün stüdyosunda ölü bulundu. Resmi alan galeri hangi tarafın yukarı bakacağını bilmiyordu. Tabloyu yatay olarak astılar. 9 yıl sonra küratörler fikirlerini değiştirdiler ve tabloyu dikey olarak astılar.
Salvador Dalí, Four Fishermen’s Wives of Cadaqués (1928)
1994 yılında, Dali’nin Four Fishermen’s Wives of Cadaqués adlı tablosu, Londra’daki Hayward Galerisi’nde bir ziyaretçi tarafından ters asılı halde görüldü. Hatayı Dali’nin yakın arkadaşı Figueres’teki Dali Tiyatro-Müzesi’nin müdürü Antoni Pitxot da doğruladı. Pitxot’a göre Dali, kadınları Costa Brava’daki Cadaques sahiline bakan evinden gördüğü gibi resmettiğini söyledi. Bu kadınlar bacakları iki yana açık bir şekilde ağları tamir ederken yengeçlere benziyordu. (Pitxot’a göre Dali’nin düşüncesi buydu). Ayrıca sadece üç obje görünürken tablo adında neden “dört” kelimesi geçtiğine dair bir gizem var. Bu da müzayedecilerin hatası olarak yorumlanıyor.
Van Gogh, Long Grass and Butterflies (1890)
Yanlış asılan ünlü ressamların tabloları listemizde Van Gogh’a ait bir eser de var. 1965’te Ulusal Galeri’yi ziyaret eden 15 yaşındaki bir kız öğrenci, Van Gogh’un Long Grass and Butterflies tablosunun baş aşağı asılı durduğunu söyledi. Personeli uyardılar ve hatayı düzelttiler. Tablonun fotoğraflanmak üzere geçici olarak götürüldüğü, geri döndüğünde ise ters şekilde asıldığı ortaya çıktı.
Henri Matisse, Le Bateau (1953)
Bir başka ters duran sanat eseri daha. Bu resim, guajla boyanmış kağıtlardan kesilen kağıt parçalarından oluşuyor. Matisse, bunu son yıllarında yapmıştı. 1961’de New York Modern Sanat Müzesi’ni (MOMA) ziyaret eden bir ziyaretçinin eserin ters durduğunu fark etti. Müzenin sanat yönetmeni eseri doğru astı. Bu karmaşıklık sadece 47 gün sürdü.
Georgia O’Keeffe, Oriental Poppies (1928)
Georgia O’Keeffe’nin 1928 tarihli yağlıboya tablosunu da 30 yıl boyunca Minnesota Üniversitesi Sanat Müzesi’nde yanlış astılar. Yatay bir tablo olması gerekiyordu ama görevliler dikey olarak asmışlardı. Hatayı 1986’da müze müdürü Lyndel King fark etti. 1937’den kalma, tablonun bir fotoğrafını içeren bir gazete küpürü buldu. Tablo, bu gazetede küpüründe yatay olarak gözüküyordu. Daha sonra müzenin arşivlerine gidip orijinal katılım kaydını buldu. Tablo, gerçekten de yatay durmalıydı.
O’Keeffe’nin zaman zaman ters bir şekilde sergilenen tek tablosu bu değil. Bir diğer tablosu Lawrence’s Tree, 1979 ile 1989 yılları arasında on yıl boyunca yanlış sergilediler. Dolayısıyla yanlış asılan ünlü ressamların tabloları listesine Georgia O’Keeffe 2 farklı eseri ile katkı sağlamış oldu.
Josep Amorós, Philip V of Spain (1700)
Valencia yakınlarındaki Almodí Müzesi’nde Kral V. Philip’in açıkça baş aşağı asılı bir portresi var. Ancak bu tablo, yazımızdaki diğer tabloların aksine kasıtlı bir şekilde ters durmaktadır.
1707’deki Xàtiva Kuşatması (Siege of Xàtiva) sırasında, İspanya Kralı kasabanın yakılmasını, halkın sürgün edilmesini ve birçok vatandaşın idam edilmesini emretti. Şehir daha sonra yeniden inşa edildi ve yerel bir ressam tarafından yapılan kralın portresi kasabadaki Almodi Müzesi’ne asıldı. Ancak yaklaşık 200 yıl sonra, 1940 yılında, müzenin o zamanki küratörü bir tavır aldı. Görsel sanatlar aracılığıyla sembolik bir protesto için de tabloyu baş aşağı astı.
Kaynak: https://www.amusingplanet.com/2023/08/artworks-that-were-hung-upside-down.html
