Hayıt ağacı (diğer adıyla hayıt meyvesi) genellikle kadınların sağlık sorunlarına çare olmak için kullanılan bir bitkidir. Bilimsel adı Vitex agnus-castus olan hayıt ağacı/tohumu, faydaları nedeniyle alternatif tıpta kullanılır. Hayıt ağacı ilacı ve takviyeleri, tipik olarak bitkinin meyve veya tohumunun özlerini içerir.
Hayıt ağacı bitkisinin tüm etki mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Ancak prolaktin, progesteron ve östrojen gibi çeşitli hormonları dolaylı olarak etkileyebilir. Örneğin hayıt meyvesinin dopamin reseptörlerini aktive ederek prolaktin salınımını azalttığı düşünülmektedir.
Prolaktin, hipofiz bezinden salgılanan, meme gelişimini ve süt üretimini desteklemeye yardımcı olan bir hormondur.
İçindekiler
Hayıt Ağacı Nedir?
Vitex agnus-castus (hayıt meyvesi) Akdeniz ve Asya’ya özgü bir çalıdır. Meyve tarihsel olarak cinsel isteği azaltmak için kullanılmıştır. Hayıt meyvesi ve tohumu, dişi üreme döngüsünde yer alan birçok hormonu etkileyen bileşikler içerir. Halk arasında iffetli ağaç adıyla da bilinen hayıt ağacının, çeşitli kadın rahatsızlıklarında uzun bir kullanım geçmişi vardır. “İffetli ağaç” adı, libidoyu baskılayabileceği inancından gelmektedir.
Hayıt Ağacı Faydaları
Günümüzde alternatif tıpta sıklıkla aşağıdaki durumların tedavisinde kullanılır:
- Adet öncesi sendromu (PMS)
- Kadınlarda kısırlık
- Menopoz belirtileri
Hayıt ağacı bitkisi sivilce, fibrokistik meme hastalığı, iyi huylu prostat hiperplazisi, migren ve eklem rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmak üzere pazarlanır. Ancak bu iddiaları destekleyecek yeterli bilimsel çalışma yoktur. Dolayısıyla hayıt ağacının etkilerini test eden büyük ölçekli klinik çalışmaları henüz eksiktir.
İnsanlar hayıt ağacını daha çok meme ağrısı ve adet öncesi sendromu (PMS) gibi adet döngüsü ile ilgili durumlar için kullanırlar. Ayrıca kemik kırıklarına iyi gelen bitkisel bir ilaç olarak da kullanılır. Ancak bu kullanımları destekleyen bilimsel veriler yeterli değildir.
Buna da Bakınız:✅Hayıt Hohumu Ne İşe Yarar
Menapoz İçin Hayat Tohumu
Menopoz tanısı, kişi 12 ay boyunca adet görmediğinde konur. Her ne kadar doğal bir süreç olsa da aşağıdakiler de dahil olmak üzere pek çok hoş olmayan yan etki de beraberinde gelir:
- Titreme
- Sıcak basmaları
- Ruh hali değişiklikleri
- Uyku sorunları
- Kilo almak
Hayıt tohumunun menopoz semptomlarını yönetmeye yardımcı olduğuna dair araştırmalar tutarsızdır.
2019’da yayınlanan bir çalışmaya bitkisel ilaç veya plasebo kullanan 46 kadın dahil edildi. Bitkisel ilaç, Vitex ve Nigella Sativa’nın bir kombinasyonuydu. Sekiz haftanın ardından, bitkisel ürün, kişinin bildirdiği menopoz semptomlarının puanlarının önemli ölçüde azalmasıyla sonuçlandı. Bununla birlikte, St. John’s wort ve hayıt ağacını bir arada içeren bir ürünü değerlendiren başka bir klinik çalışma, plasebodan daha iyi sonuç vermedi. Bu nedenle vitex’in menopoz semptomlarına herhangi bir fayda sağlayıp sağlamadığını belirlemek zordur.
Dolayısıyla hayıt ağacı tohumu (vitex) takviyesi, menopozdaki kadınlar için güvenli görünüyor. Ancak kullanımının faydalarını gösteren güçlü kanıtlar yok. Özellikle hormon hapları alıyorsanız, takviye almadan önce sağlık uzmanınızla görüşün.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Buğday Çimi Faydaları
Adet Öncesi Sendromu ve Hayıt Ağacı
Araştırmacılar, hayıt ağacının prolaktin salınımını azaltarak östrojen ve progesteron gibi diğer hormonların dengelenmesine yardımcı olduğunu öne sürüyorlar.
Planta Medica dergisinde yayınlanan rapor için araştırmacılar, hayıt ağacının kadın üreme sistemini etkileyen koşullar üzerindeki etkilerini araştıran 12 klinik çalışmayı inceledi. Gözden geçirilen araştırmalardaki bazı sınırlamalara rağmen, sonuçlar vitex’in PMS yönetiminde faydalı olabileceğini gösterdi.
Daha yeni bir sistematik inceleme, vitex’in (hayıt ağacı) PMS semptomları üzerinde olumlu bir etkiye sahip olmasına rağmen, incelenen çalışmalarda yüksek derecede yanlılığın bulunduğunu buldu. 2019’da yapılan bir çalışmada benzer şekilde vitex’in PMS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğu ancak mevcut çalışmaların pek iyi olmadığı ortaya çıktı. Bu nedenle vitex’in etkinliğini kanıtlayamadı.
Vitex, PMS ile ilişkili semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Ancak kullanımının etkinliğini incelemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Hayıt Tohumu ve Kadınlarda Kısırlık
Clinical and Experimental Obstetrics & Gynecology dergisinde yayınlanan bir çalışma, vitex, yeşil çay, L-arginin, vitaminler ve minerallerden oluşan bir karışım içeren bir besin takviyesinin kadınlarda doğurganlığın artmasına yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
Araştırmaya yaşları 24 ila 42 arasında değişen 93 kadın dahil oldu. Kadınların tümü, 6 ila 36 ay arasında hamile kalma konusunda başarısız oldu. Çalışmanın üçüncü ayında, hayıt ağacı içeren takviyeyle tedavi edilen deneklerin %26’sı hamile kalmıştı. Ancak çalışma sonuçlarının vitex’ten mi yoksa takviyedeki diğer bileşenlerden mi kaynaklandığını tespit etmek kolay değil.
Hayıt Ağacı Depresyona İyi Gelir mi?
Araştırmalar, hayıt ağacının menopoz sonrası kadınlarda ruh hali değişimlerini, depresyonu ve kaygıyı azaltabileceğini gösteriyor. Menopozdaki kadınlar için yararlı bir takviye olsa da depresyon ilaçlarının yerini tutmaz.
Hayıt Otu Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Hayıt otu, tıbbi olarak Vitex agnus-castus bitkisinin meyvelerinden yapılan bir takviye veya ilaç olarak kullanılır. Bu bitki birçok farklı hastalık veya sağlık sorununa karşı faydalı olabilir:
- Premenstrüel Sendrom
- Düzensiz Adet Döngüleri
- Menopoz Semptomları
- Doğurganlık Sorunları
- Anksiyete ve Depresyon
- Baş Ağrısı ve Kas Ağrısı
- Sindirim Sistemi Rahatsızlıkları
Bu rahatsızlıklarda hayıt otunu kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Hayıt ağacı faydaları, kişiden kişiye değişir. Dolayısıyla bireysel bir uygulama gerekir. Bu nedenle diyetisyen, beslenme uzmanları veya sağlık uzmanlarından bilgi alınmalıdır.
Kaynak:https://www.verywellhealth.com/vitex-what-should-you-know-about-it-89530
