Aşırı düşünmeye başladıysanız overthinking sendromuna yakalandığınızdan şüpheleniyor olabilirsiniz? Peki son zamanların moda terimi overthinking nedir? Gelin overthinking (aşırı düşünme sendromu) hakkında önemli bilgilerden bahsedelim. Bu arada bu sendrom ile baş etmek için overthinking kurtulma yolları yazımıza göz atabilirsiniz.
Çoğu insan hayatıyla ilgili önemli bir karar verme zamanı geldiğinde olası sonuçların neler olacağına dair uzun uzun düşünür. Örneğin üniversite seçimi, evlilik, kariyer/iş değişikliği veya araba satın almak… Bu gibi durumlarda detaylıca düşünmek gerekir. Çünkü ciddi bir yaşam değişikliği, dikkatli ve özenli bir değerlendirme yapmayı gerektirir. Ancak bazen belirli düşünceleri aklınızdan atmaya zorlanabilirsiniz. Ufak seçimler üzerinde bile hareketsiz kalıp harekete geçmekte zorlanabilirsiniz. Uzmanlar bu durumu aşırı düşünme overthinking olarak ifade eder.
İçindekiler
Overthinking Nedir?
“Aşırı düşünmek” anlamına gelen overthinking, aynı düşünce veya durum üzerinde hayatınıza zarar verecek kadar düşünmektir. Günlük yaşantının olumsuz etkilenmesine neden olacak kadar düşünmektir. Dolayısıyla bir rahatsızlık veya sendrom olarak bilinmektedir. Bir diğer adı ruminasyon olan Overthinking, bir konu veya durum hakkında aşırı derecede düşünme, analiz etme ve endişe duyma eğilimidir.
Overtkinking terimini aşağıdaki gibi ifade özetleyebiliriz:
- Genellikle gereğinden fazla detaylara takılmak
- Olası senaryoları aşırı derecede değerlendirmek
- Sonuçlarıyla ilgili sürekli kafa yormak
- Tüm bunların kişinin hayatına olumsuz etkilemesi
Overthinking geçmiş hakkında kapsamlı bir şekilde düşünmek ve geleceğe dair kaygılar taşımak olmak üzere ikiye ayrılır. Aşırı düşünürken zorluk çekiyorsanız, kendinizi dar bir alan içinde sıkışmış hissedebilirsiniz. Bu durumun eylemlerinizi kısıtladığını fark edersiniz. Düşünceleri aklınızdan atamaz ve başka bir konuya konsantre olamazsınız.
Aşırı düşünen insanlar endişeleri yüzünden hastalanabilir ve ciddi sağlık sorunları ile karşılaşabilir. Aşırı düşünmek depresyon, anksiyete gibi mental rahatsızlıklardan kaynaklanabilir. Bununla birlikte bu tarz sorunların gelişimini de tetikleme ihtimali taşır.
Her Aşırı Düşünme Rahatsızlık Mı?
LMHC kurumu terapisti Jessica Foley, “Aşırı düşünmenin belirgin özelliği verimsizliktir” diyor. Bir karar üzerinde çok detaylı düşünmek veya işin gerçekleşme süreçlerini aksatma ya da uykusuzluk yaşama buna örnektir.
Aşırı düşünmenin strese neden olduğu bir gerçektir fakat her stresin kötü olduğunu söyleyemeyiz. Hatta bazı durumlarda stresin pozitif etkileri vardır. Stresli bir durum hakkında kapsamlı düşünceler olumlu bir şekilde harekete geçmenize katkı sağlayabilir.
- Örneğin önemli bir iş sunumu hazırlığında gergin hissederseniz, bu stres sunumun iyi olması konusunda size fayda sağlayabilir.
- Bu stres, projenin kalitesini olumlu etkileyebilir. Terfi almanızı sağlayabilir ve başarınızın bir kısmını belki de bu strese borçlusunuzdur.
- Bazen fazla düşünmek, kişisel gelişiminizi de yükseltebilir.
Foley, “overthinking yapmak daima kötü değildir” diyor. Ancak günlük yaşamınızı olumsuz etkilediğinde ya da bir işe kalkışmanızı engellendiğinde sağlıksız hale gelir.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Hayat ve Yaşam Arasındaki Fark
Overthinking Belirtileri Nelerdir?
Overthinking nedir sorusuna cevap verdikten sonra şimdi de bu sendromun belirtilerine geçelim. Hepimiz zaman zaman belirli düşüncelere veya korkulara takılıp kalırız. Bunun ne zaman gerçekleştiğini anlamak, üzerinde çalışmaya yönelik ilk adımdır. Aşırı düşündüğünüzü veya derin düşüncelere daldığınızı gösteren işaretler şunlardır:
- Aynı düşünceleri, endişeleri veya korkuları tekrar tekrar düşünmek
- Sürekli en kötü senaryoları hayal etmek
- Geçmişte yaşanan kötü bir an’ın tekrar tekrar oynatılması
- Geçmiş veya gelecekle ilgili olumsuz düşünceler düşünerek çok fazla zaman harcamak
- Düşünceleriniz yüzünden kendinizi üzgün veya depresif hissetmek
- Bir şeyi o kadar çok düşünmek ve başka bir şeye odaklanmakta zorluk yaşamak
- Zaten makul çözümler belirlediğiniz bir durum hakkında düşünmeye devam etmek
- Sürekli aynı sorun üzerinde düşündüğünüz için bir sonraki önemli konuya geçememek
Neden Bazı Şeyleri Gereğinden Fazla Düşünüyoruz?
Nöropsikolog olan Sanam Hafeez, aşırı düşünmenin bir durumu kontrol etmeye çalışmanın ve bundan sonra ne yapılacağı konusunda daha güvenli hissetmenin bir yolu olabileceğini söylüyor. Aşırı düşündüğünüzde, beyniniz olası senaryolar arasında geçiş yaparak ve ne olacağını tahmin etmeye çalışarak kaygınızı azaltmaya çalışır.
Ancak gereğinden fazla düşündüğümüzde, sıklıkla bu modda takılıp kalırız ve ilerlemekte ve harekete geçmekte zorluk çekeriz. Hafeez, “Aşırı düşünmenin sorunu, zihnimizin neredeyse her zaman başka bir endişe sorusuyla belirmesidir” diyor.
Bu tarz konular ve daha fazlası için Instagram’dan bizi takip edin: @haftalikgunlukblog
Araştırmacılar, bazı insanların overthinking’e kapılma ihtimalinin diğerlerinden daha yüksek olabileceğine inanıyor. Örneğin mükemmeliyetçi insanlar aşırı düşünmeye eğilimlidirler. İşte uzmanlara göre aşırı düşünmeye eğilimli kişiler:
- Mükemmeliyetçiler
- Kariyerinde başarılı olanlar
- Başarısız olma korkusu taşıyanlar
- Kontrolü elinde tutmak isteyenler
Fazla Düşünmek Zihinsel Bir Bozukluk Mudur?
Overthinking nedir sorusuyla beraber sorulan sorulardan biri de bir hastalık mıdır sorusudur. Aşırı düşünmek normalde zihinsel bir bozukluk değildir. Ancak araştırmalar bu durumun sendrom olabileceğini göstermektedir. Bu durum aşağıdaki maddelerde belirttiğimiz gibi bir dizi sağlık sorunlarının belirtisi olabilir:
- Depresyon
- Anksiyete bozuklukları
- Obsesif kompulsif bozukluk
- Travma sonrası stres bozukluğu
Bir çalışma aşırı düşünme ve stres arasında iki yönlü bir ilişki tespit etti. Hafeez buna “tavuk-yumurta” durumu diyor. Hafeez’e göre yüksek düzeyde stres, kaygı ve depresyon, aşırı düşünmeyi tetikler. Ayrıca aşırı düşünmek artan stres, kaygı ve depresyonla da önemli bir ilişkisi vardır.
Travmatik bir olayın ardından aşırı tetikte olmak da yaygındır. Bu, tehlikeye karşı her zaman yüksek tetikte olduğunuz zamandır. Bazı insanlar aşırı tetikte olmayı, olası sorun belirtileri hakkında aşırı düşünmek olarak deneyimliyorlar.
Foley, “Beynimiz, düzenli bir alanda sıkışıp kalabilir ve tehditleri taramaya devam edebilir” diyor.
Buna da Bakınız: Nefret Edenleriniz Arkadaşa Nasıl Dönüşür?
Overthinking Türleri
Uzmanlar aşırı düşünmeyi “tiplere” ayırmazlar. Ancak bazı insanlar bilişsel çarpıtmalara başvurarak gereğinden fazla düşünürler. Bilişsel çarpıtmalar sıklıkla strese, kaygıya ve depresyona yol açan hatalı düşünme biçimleridir.
Yaygın bilişsel çarpıtma türleri şunları içerir:
- Ya hep Ya hiç: Olayları her zaman öyle ya da her zaman başka şekilde, arada gri alan olmadan görme
- Felaketleştirme: Bir durumda olacak en kötü sonucu düşünme
- Aşırı Genelleme: Çok az örneğe dayanarak bir şeyin her zaman belli bir şekilde olacağını varsayma
- Hemen Sonuca Varmak: Yeterli kanıt olmadan bir şeyin nasıl sonuçlanacağını bildiğinizi varsayma
- Niyet Okuma: Yeterli kanıt olmadan başka birinin ne düşündüğünü bildiğinize inanma
