Astroturfing terimi ilk başta çok yabancı bir kavram gibi anlaşılıyor ancak günümüzdeki gelişmelere bakarsak hiç de yabancı bir kavram değil. Astroturfing sahte veya manipülatif bir kamuoyu yaratma girişimini ifade eden bir kavramdır. Bir durumu/bir olayı doğal olarak meydana geliyormuş gibi göstermektir. Aslında organize ve bilinçli bir şekilde yapay gündem oluşturmaktır. Dolayısıyla günümüzde bu kavram ile iç içe yaşadığımızı anlamak zor değil.
Astroturfing’e başvuranlar temel olarak, bir kişi veya bir grup, arkasında geniş bir halk desteği varmış izlenimi yaratır. Ancak gerçekte böyle bir destek yoktur. Dolayısıyla bu kişi veya gruplar bir algı yaratır ve organize bir şekilde sahte bir kamuoyu oluşturma girişimi içindedir.
Asıl önemli kısım ise Astroturfing’in kimin tarafından kullanıldığıdır. Politikacılar bazı dönemlerde bu yönteme başvurabilir. Bu yüzden belli bir grubun lehine ve çıkarlarına uygun bir şekilde hayatımızı etkileyen bir kavramdır.
Adı Nereden Geliyor?
Astroturfing kavramı adını, AstroTurf isimli yapay bir çim markasından alır. Bu kavramı ortaya atan kişi ise 1985 yılında Lloyd Bentsen ABD Teksas senatörüdür.
Astroturfing, temel olarak grassroot’ın tam zıt anlamını ifade eder. Grassroot, ilk/orijinal/kök anlamlarına gelen bir kelimedir. Toplumsal anlamda ise tabandan gelen ve halktan destek olan toplumsal hareket anlamı taşır.
Lloyd Bentsen, yaptığı bir açıklamada insanlar grassroots ve astroturf arasındaki farkı anlayacaktır ifadelerini kullanmıştır. Bu açıklamasında grassroots/gerçeklik ve astroturf/suni gündem arasındaki farkı ortaya koymak istemiştir. Bu açıklamadan sonra Astroturfing’in manipüle, suni gündem vb. anlamı ile kullanılmaya başlanmıştır.
Astroturfing Yöntemleri ve Teknikleri
Aslında astroturfing yöntemi, teknoloji ile bağlantılıdır. Teknoloji geliştikçe bu yöntemin sınırları genişledi ve astroturfing kolaylaştı. Gücü elinde bulunduran kanaat önderleri veya zümreler geçmişte sadece konuşarak kitlelere ulaşıp insanları manipüle ediyorlardı. Daha sonra mektuplar ile insanlar ve kalabalık gruplar manipüle edildi. Ancak günümüzde bu yöntemin en etkili aracı sosyal medya ve kitle iletişim araçları oldu. İşte bilinen astroturfing yöntemleri:
- Sosyal Medya Hesapları ve Botlar: Günümüzde astroturfing’in en etkili yöntemlerinden biridir. Sahte hesaplar ve botlar, sosyal medyada belirli bir mesajın yayılması ve yaygın bir destek algısı oluşturulması için kullanılır. Bu hesaplar, belirli içerikleri beğenir, paylaşır ve yorum yapar. Böylece doğal bir destek varmış izlenimi yaratır.
- Haber Siteleri ve Blog Yazıları: Profesyonel hazırlanan sahte haber siteleri ve bloglar kitleleri manipüle etme gücüne sahiptir. Bu mecralar belirli bir görüşü destekleyen içerikler yayınlayarak geniş bir kitle tarafından benimsendiği izlenimi yaratır. Bu tür siteler, genellikle tarafsız medya organları gibi görünmeye çalışır.
- Yapay Etkinlikler ve Mitingler: Bazen, bir hareketin destekleniyormuş gibi görünmesi için organize etkinlikler veya protestolar düzenlenir. Etkinlik alanlarına insanlar kendiliğinden toplanmış izlenimi yaratılır. Halbuki insanlar etkinlik alanlarına tehdit veya farklı çıkarlar uğruna toplanmışlardır.
- Sahte İncelemeler ve Yorumlar: Ürün ve hizmetlere yönelik sahte olumlu veya olumsuz incelemeler yazmak, tüketicilerin algısını yönlendirmek için sık kullanılan bir astroturfing taktiğidir. Özellikle e-ticaret platformlarında ve forumlarda sahte yorumlar, kullanıcıların kararlarını etkiler.
- Çalışanlar veya Ücretli Destekçiler Kullanma: Birçok şirket veya organizasyon, çalışanlarını veya ücretli destekçilerini belirli bir konuda yorum yapmaları veya sosyal medyada paylaşımda bulunmaları için görevlendirir.
Yapay Zeka ve Astroturfing
Yapay zekanın gelişmesi de bu konuda önemli bir kırılma yaratmıştır. Zira yapay zekadan yararlanarak gerçek dışı videolar hazırlamak mümkün hale gelmiştir. Bu videolar ile aslında olmayan bir şeyi olmuş gibi gösterip insanları yanıltmak son derece kolaylaşmıştır. Aynı şekilde yapay zeka ile üretilen gerçek dışı ses kayıtları da insanları manipüle eder. Bu bakımdan yapay zekanın gelişimi Astroturfing’in artmasına neden olacaktır. Fakat doğru bilgi araştırması ve internette dolaşan her içeriği güvenmemek bu tehlikenin önüne geçer.
İlginizi Çekebilir: Adalet Duygusu Bencillikten mi Kaynaklanıyor?
Astroturfing Neden Yapılır?
Astroturfing neden yapılır sorusunu aşağıdaki gibi maddeler halinde açıklayabiliriz:
- Kamuoyu Oluşturma: Bir konuda toplumun genel kanısını değiştirmek veya etkilemek için iyi bir yöntemdir. Örneğin, bir şirket, kendi ürününe karşı olan olumsuz tepkileri dengelemek için sahte olumlu yorumlar yaptırabilir.
- Rekabet Avantajı: Şirketler, rakip ürünleri veya hizmetleri kötü göstermek ve kendi ürünlerini öne çıkarmak amacıyla kullanılırlar.
- Siyasi Amaçlar: Politikacılar veya politik gruplar, kendi lehlerine halk desteği varmış gibi görünmesi için astroturfing yöntemini sıklıkla başvururlar.
- Sosyal ve Kültürel Amaçlar: Astroturfing’in bir diğer amacı belirli sosyal veya kültürel konular hakkında toplumun genel görüşünü etkilemektir. Bu, toplumda belirli bir düşünce veya davranış biçimini yaygınlaştırmayı hedefler.
Dolayısıyla algı yöntemi astroturfing’in odak noktasıdır. Hızlı bir şekilde hedefine ulaşmak isteyenler gerçeği çarpıtıp kendilerini haklı gösterme uğruna bu yönteme başvururlar.
