Herkes ara sıra hüzünlü bir ruh hali, uykusuz geceler veya yorgunluk veya umutsuzluk dönemleri yaşar. Ancak bu ve diğer belirtiler günlük yaşamın bir parçası haline geldiyse, distimi adı verilen bir durumla ilişkili olabilir.
İçindekiler
Distimi Nedir?
Kalıcı depresif bozukluk (PDD) olarak da adlandırılan distimi, hafif fakat uzun süreli bir depresyon şeklidir. Uzun süreli olduğu için, distimi olan kişiler bu şekilde hissetmeye alışarak bunun normal olduğunu düşünebilirler. Fakat bu normal değildir ve daimi bir depresyon hali olduğu için üzerinde önemle durulması gerekir.
Distiminin genel zihinsel ve fiziksel esenlik üzerinde olumsuz etkileri vardır. Hedeflere, ilişkilere, işlere ve günlük aktivitelere müdahale eder. Distimi olan kişiler kendilerini genellikle tatminsiz ve şikayetçi bulabilirler. Mutlu durumlarda bile neşeli olmakta zorlanabilirler.
Majör Depresyon ve Distimik Bozukluk Farkı
Çoğu insan depresyonu düşündüğünde muhtemelen majör depresif rahatsızlığı düşünür. Majör depresyon, yoğun üzüntü, gözyaşı, boşluk veya umutsuzluk duyguları, normal faaliyetlerde ilgi veya zevk kaybı ile ilgilidir. Belki de sık sık ölüm veya intihar düşünceleri ile karakterize edilen bir durumdur.
Distimi veya kalıcı depresif bozukluğunuz varsa, ara sıra majör depresyon nöbetleri de geçirebilirsiniz. Günlük semptomlarınız depresyona benzerdir, ancak daha az şiddetlidir. Kalıcı depresif bozukluk olan distimi, bir depresyon şekli olup adından da anlaşılacağı gibi majör depresyondan daha az şiddetli olabilir. Fakat majör depresif bozukluk ile karşılaştırırsak semptomları daha uzun sürelidir.
Kalıcı depresif bozukluğun (distiminin) ortaya çıkardığı işaretler, majör depresyonunkilere benzer. Bu bozuklukta asıl önemli olan yoğunluk değil, sürecin uzunluğudur. Majör depresyonda olduğu gibi, ruh hali ya düşük ya da sinirli olurken kişi, daha az zevk ve enerji eksikliği hisseder. Motivasyonsuz ve hayattan kopuk hisseden kişilerde kararsızlık ve karamsarlık gibi durumların içine girer.
Distimi Tanı Kriterleri
Distiminin belirtileri her insan için farklı olabilir ancak ortak belirtiler şunları içerir:
- Kalıcı bir üzüntü, endişe, umutsuzluk veya boşluk hissi
- Konsantrasyonda zorluk ve karar vermede bozukluk
- Bir zamanlar eğlenceli olan etkinliklerden kaçınma
- Azalan üretkenlik ve iştah veya kilo değişiklikleri
- Huzursuz uyku, uykuya dalmakta zorluk çekmek
- Çok fazla uyumak gibi uyku düzeni değişiklikleri
- Benlikte azalan saygı veya yetersizlik hissiyatı
- Sinirlilik, kolayca öfkelenme ve suçluluk duyguları
Belirtilerin ciddiyetinin yanı sıra, depresyon ile distimiyi birbirinden ayıran faktörler, rahatsızlığın sayısı ve süresidir. Örneğin kaç tane semptomunuz var ve ne kadar süredir var. MDB’si olan kişilerde tipik olarak birçok depresyon belirtisi bulunurken, distimi olan bireylerde sadece birkaç tane olabilir. Depresyonu olan kişiler tipik olarak ciddi şekilde depresif hissetme dönemleri yaşarlar. Ardından belirli bir süre boyunca belirtisiz yaşarken, distimi insanları yıllarca tutarlı bir şekilde etkiler.
📢İlginizi Çekebilir: Sevimli Saldırganlık Nedir?
Distimi Teşhisi Nasıl Konur?
Bu durumun teşhis edilebilmesi için, bir yetişkinin en az iki yıldır (veya çocuklarda ve ergenlerde bir yıl) ve yukarıdaki belirtilerden en az ikisiyle birlikte depresif bir ruh haline sahip olması gerekir. Ayrıca bu iki yıllık süre içerisinde distimi tanısı konulabilmesi için belirtilerin iki aydan daha uzun süre devam etmesi gerekir.
Distimi Neden Olur?
Net bir nedeni olmamakla birlikte, distimi beyindeki kimyasal dengesizliklerin bir neticesi olabilir. Kronik stres ve travma, muhtemel biyolojik, çevresel ve genetik faktörler distiminin gelişimine zemin hazırlayan etkenlerdir. Bununla birlikte, şimdiye kadar hiçbir gen ona bağlanmadı.
Kalıcı depresif bozukluk, tıpkı majör depresyon gibi, aileden gelme eğilimindedir. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür, ancak erkeklerde ruh halleri hakkında doktorlarıyla daha az konuşma ihtimali düşük olduğu için erkeklerde yeterince teşhis edilemeyebilir. Kalıcı depresif bozukluk tanısı konulan kişiler, geçmişte bir ebeveynin ölümü gibi ciddi bir kayıp yaşamışlardır. Diğerleri bu rahatsızlığı kronik bir stres olarak tanımlar.
Distimi, ABD nüfusunun yaklaşık %3-6’sını etkiler. Herkes distimi olabilirken, kadınları erkeklerden iki kat daha fazla etkiler. Aynı zamanda ailelerde de var gibi görünüyor, bu nedenle distimi olan yakın bir aile üyeniz varsa, sizin de etkilenmeniz daha olasıdır.
Distimik Bozukluk
Majör depresyon kesitler halinde ortaya çıkarken, kalıcı depresif bozukluk daha sabit, yıllarca süren sendrom olarak tanımlanır. Bozukluk bazen çocuklukta başlar. Kalıcı depresif bozukluğu olan kişiler, depresyonun karakterinin bir parçası olduğuna inanırlar. Bu depresyon hakkında doktorlarla, aile üyeleriyle veya arkadaşlarıyla konuşmayı düşünmezler. Belirtiler, tam gelişmiş bir majör depresyon dönemine dönüşebilir. Kalıcı depresif bozukluğu olan kişilerin majör depresyon geliştirme olasılığı ortalamanın üzerindedir.
Distimi Tedavisi
Distimiden şikayetçi olmanıza gerek yok. Belirtiler yaşıyorsanız, yaşam kalitenizi artırmak için etkili tedavi seçenekleri vardır. İki ana tedavi seçeneği, psikoterapi ve ilaç tedavisidir. Bazı insanlar ikisinin birleşimine gereksinim duyarlar. Depresyonun psikolojik ve psikososyal taraflarıyla ilgili olmak, tıbbi sebebini bulup tedavi etmek kadar önemlidir.
Psikoterapi sırasında, depresyonunuzu tetikleyen faktörleri belirlemenize ve bunlar üzerinde çalışmanıza yardımcı olacak eğitimli bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşursunuz. Terapist sizi dinler, geri bildirim verir ve stres yaratan sorunları çözmek için stratejiler oluşturmanıza yardımcı olur.
Distimiden kurtulma umuduna sahip olmak bazen zordur – özellikle de depresyon uzun süredir günlük hayatınızın bir parçası olduğunda. Ancak doğru profesyonel yardımla kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz ve kendiniz olmaya geri dönebilirsiniz.
📢Buna da Bakınız: Hikikomori Sendromu
Distimi İlaç Tedavisi
Üzgün
- Seçici serotonin geri alım inhibitörleri
- Serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri
- Mirtazapin ve bupropion
İlaçların yan etkileri herkeste farklı olabilir, bazı kişilerde de yan etki olmayabilir. Bupropion dışındaki diğer ilaçlarda genellikle cinsel işlev sorunları gözlenir. Kaygı, tedavinin erken aşamalarında artış gösterir fakat bu duygu gittikçe azalma eğilimi gösterir. Bu arada bazen psikoaktif ilaç, bir kişinin daha da kötü hissetmesine sebebiyet verebilir. İlaçlarla ilgili endişelerden biri de intihar düşüncesinin gelmesidir. Bu sebeple ABD Gıda ve İlaç Dairesi, antidepresan üreticilerinden uyarı etiketleri koymalarını talep etmektedir.
Distimi İlaçları
Trisiklik antidepresanlar ve monoamin inhibitörleri gibi eski antidepresan ilaçları günümüz tedavi metotlarında hala kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, yeni ilaçlara olumlu tepki vermeyenler için çok faydalı olabilir. Dolayısıyla birçok antidepresan halen kullanımdadır ve kişiye bağlı olarak bunlardan birini denemek iyi bir sonuç vereceğiniz söylemek mümkündür.
Tedavinin sonuçlanması için ortalama iki ila altı haftalık antidepresan kullanımı gerekir. Doğru tedavi için ideal doz kişilere göre belirlenmelidir. Bazen tam anlamıyla olumlu etkiyi hissetmek için birkaç ay süreyle ilaç tedavisi gerekir.
Ayrıca ilk kullanılan ilaçlar kişi için doğru ilaç olmayabilir. Bazen doğru antidepresanı bulmadan önce birkaç farklı antidepresanı deneyip bir nevi test etmek gerekir.
Doktorlar, bazen iki farklı antidepresan ilaç birlikte reçete ederler. Doktorunuz duygudurum dengeleyici veya kaygı giderici gibi farklı bir sınıftan bir ilaç önerir. Düşük doz kullanımı da bazen tedavinin seyri için çok faydalıdır. Bu konuya ek olarak hayata dair diğer konuları ve genel kültür bilgileri için Haftalık Günlük sitemizi takipte kalın.
