Milli parklar, ulusal ve uluslararası öneme sahip olan doğa parçalarıdır. Estetik ve tarihi özellikleri içinde barındıran milli parklar, kültürel kaynak değeri taşımaktadır. Bu bakımdan devletlerce koruma altına alınmış bölgelerdir. Milli park nedir sorusuna kısaca şu cevabı verebiliriz; Gelecek nesillere aktarılmak için korunan ve ulusal gururun simgesi olan coğrafi alanlardır.
Milli Park Nedir? Kriterleri Nelerdir?
Milli park, aynı zamanda ulusal park adıyla da bilinmektedir. Peki, bir coğrafi bölgeyi milli park/ulusal park haline getiren kriterler nelerdir? İsviçre merkezli IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) milli park kriterlerini şu şekilde belirlemiştir:
- İnsanlar tarafından değiştirilmemiş doğal bir ekosisteme sahip olmalıdır.
- İçinde bulunan bitki hayvan türleri veya jeomorfolojik alanlar bilimsel ve eğitimsel bir değer taşımalıdır.
- Minimum 1000 hektarlık bir alan içinde yer almalıdır.
- Spor, avcılık ya da piknik vb. aktiviteler yapılmamalıdır.
Bir bölgenin milli park olarak kabul edilmesi için temel kriterler bu şekildedir. Ancak bu maddeler IUCN tarafından belirlenmemiştir. Dolayısıyla bazı ülkeler yukarıdaki kriterlerin birkaçını taşımadığı halde bir bölgeyi milli park olarak niteleyebilir.
İlginizi Çekebilir:👉Cennet Cehennem Mağaraları Hikayesi
Milli Parkların Özellikleri
Milli park nedir sorusuna daha detaylı cevap vermek için bu bölgelerin diğer özelliklerinden de bahsedelim. Ülkeler, doğal çevrenin korunması için coğrafi bölgeleri özel bir milli park olarak izole edebilir. Bu konudaki tek yetkili ulusal hükümetlerdir.
Örneğin ABD ve Kanada’da bulunan milli parklardaki ana amaç, arazi ve yaban hayatının (vahşi doğa) korunmasıdır. Birleşik Krallık’taki milli park kavramında ise daha çok araziye odaklanılmışken, Afrika’daki milli parkların önceliği hayvan türlerinin korunmasıdır.
Milli parklar genellikle yerli ve yabancı turistlere açıktır. Bazılarında spor veya dinlenme gibi çeşitli turistik aktivitelere izin verilmiştir. Milli park ziyareti sırasında izin verilen etkinlikler, bölgenin iç yapısı ile ilgilidir. Dolayısıyla tehlike arz eden veya zarar görme ihtimali olan milli parklara ziyaretler kısıtlanmıştır.
Tarihteki ilk milli park uygulaması 1872 yılında başlatılmıştır. ABD’de bulunan Yellowstone Ulusal Parkı, çıkarılan özel bir kanunla milli park ilan edilmiştir. Bu karar, yaklaşık 900.000 hektar büyüklüğündeki Yellowstone Ulusal Park’a tarihin ilk milli parkı unvanını kazandırmıştır.
✅İlginizi Çekebilir:👉Türkiye’de Görülmesi Gereken Doğal Anıtlar
Türkiye’deki Milli Parklar
Türkiye’de ise milli park uygulaması 1956 yılında çıkarılan Orman Kanunu ile başlamıştır. 31 Ağustos 1956 yılında kabul edilen yasa ile birlikte;
- Turizme katkı yapmak
- Bilimin gelişmesine yardımcı olmak
- Doğayı korumak
- Yurdu daha güzel hale getirmek
maksadıyla milli park uygulaması yasal bir zemin kazanmıştır. Yasanın çıkmasının ardından 1958 yılında ise Yozgat Çamlığı Milli Parkı, Türkiye’nin ilk milli parkı ilan edilmiştir.
TC Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı olan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 2019 verilerine göre Türkiye’de toplam 45 adet milli park bulunmaktadır.
- Yedigöller Milli Parkı
- Soğuksu Milli Parkı
- Kızıldağ Milli Parkı
- Kuş Cenneti Milli Parkı
- Uludağ Milli Parkı
- Spil Dağı Milli Parkı
ülkemizin önemli milli parkları arasında yer almaktadır.
Bu konumuza ek olarak diğer coğrafya ve ders konuları için Haftalık Günlük sitemizin Coğrafya menüsünü takip edin.
