Anhedoni Nedir Anhedoni Belirtileri Nelerdir?

Bir zamanlar zevk aldığınız aktiviteler sizi artık tatmin etmiyor mu? Motive olamıyor musunuz veya sık sık kendinizi boş veya uyuşmuş hissediyor musunuz? O halde anhedoniye yakalanmış olabilirsiniz. Anhedoni, işte, evde ve ilişkilerde kısacası her yerde hayatı zorlaştırır. Öyleyse anhedoni tam olarak nedir, buna neden olan nedir? Zevk eksikliği yaşayan biri hayattan zevk alma yeteneğini nasıl yeniden kazanır?

Anhedoni Nedir Ne Demek?

Yunanca zevksiz anlamına gelen Anhedoni, zevk hissedememek için kullanılan terimdir. Tedaviyi ve motivasyonu zorlaştıran anhedonik depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi akıl sağlığı bozukluklarının yaygın bir belirtisidir. Bir kişi anhedoniye sahip olduğunda, neredeyse hiçbir şey iyi hissettirmez. Anhedoni, zevkli duyguların azalmasından zevk almanın imkansız hale geldiği şiddetli durumlara kadar değişebilir. Üzüntü gibi olumsuz duygular hissedebilirsiniz veya hissetmeyebilirsiniz. Bazı insanlar kendilerini o kadar körelmiş hissederler ki hiçbir şey hissedemezler ve hayatı derin bir hissizlikle yaşarlar. Bu arada konuyla ilgili daha farklı bilgiler için ve tedavide kullanılan ilaçlar için anhedoni tedavisi içeriğimize göz atabilirsiniz.

Anhedoni Nedir Anlamı Nedir?

En lezzetli yiyecekler bile tatsız hale gelir, en sevdiğiniz müzik artık duygularınızı çekmez ve neşe bir anıdan başka bir şey değildir. İster uzun süredir ilgilendiğiniz biriyle bir randevu, ister sıcak şekerlemeli dondurma olsun, hiçbir şeyden neredeyse hiç zevk alınmaz. Mutlaka üzgün olmayabilirsiniz veya olumsuz düşünceler fark etmeyebilirsiniz, ancak herhangi bir şeyi çok az hissedersiniz.

Anhedoni Çeşitleri

• Fiziksel Anhedoni: Duyusal zevkleri hissetme yeteneğinin donuklaşması veya tamamen kaybedilmesi anlamına gelir. Yiyeceklerin tadı yumuşak ve tatsızdır; fiziksel teması hissetmek zordur. Cinselliğe ve sevgiye ilgi kaybı olur.
• Sosyal Anhedoni: Sosyal durumlara ilgi veya bağlılık kaybıdır. Sosyal anhedonia, arkadaşlarınızdan, sevdiklerinizden veya partnerinizden bile izolasyona yol açar.

Anhedoni Bozukluğu Nedir?

Anhedonia sahibi olmak nasıl bir duygu? Basit bir ifadeyle, hiçbir şeymiş gibi hissettirir. Bir şey yapma arzusu çok azdır ve motivasyon yok gibi görünür. Hayatın hareketlerini boş hissederek ya da sizi çevreleyen gri, sonsuz bir sis gibi yaşarsınız. Hiçbir şey ödüllendirici gelmiyor.

Anhedonia’lı bir kişinin motivasyonunu artırması için yapması gereken birkaç şey bile anlamsızdır. Yemek yemek, arkadaşlarla takılmak, konsere gitmek veya kitap okumak gibi bir zamanlar bir kişinin çok keyif aldığı etkinlikler bile artık çok az ilgi uyandırıyor veya hiç ilgi göstermiyor.

Araştırmalar, anhedonisi olan kişilerde eylem ile ödül algısı arasında bir boşluk olduğunu göstermiştir. Beyin, çabayı herhangi bir getiri ile ilişkilendirmekte güçlük çektiğinden, üretkenlik zarar görür.

Anhedonik Nedir?

Hiçbir şeyden keyif almayan kişilere anhedonik denir. Fakat bu durum bu kadar kısa ve net bir şekilde açıklanmaz. Zira anhedoninin belli bir aşaması vardır ve bu aşama günlük hayatın devam etmemesidir. Anhedonik bir kişi, günlük yaşantısını sürdüremeyecek kadar keyif alamaz. Yoğun kaygı ve stres altında olup hiçbir şeyden mutlu olamaz. Anhedonik düzenli olarak duygusal bir çalkantı içindedir ve bunun için profesyonel yardım alması gereken kişidir.

Anhedoni Belirtileri

Anhedoni’nın kendisi izole bir durum değil, bir belirti olarak kabul edilir. Diğer semptomlar genellikle anhedoni ile birlikte bulunurlar. Bu semptomlara anhedoni neden olabilir veya buna neden olan genel durumun bir parçası olabilir. Anhendoni belirtilerini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

• Bir zamanlar sevilen aktiviteleri veya hobileri bırakmak
• Arkadaşlardan ve sevdiklerinizden çekilme
• Azaltılmış duygusal ifade
• Tat ve koku kaybı
• Konuşmalara katılımın azalması
• Sosyal durumlarda rahatsızlık
• Kilo kaybı veya dönüşümlü olarak kilo alımı
• Baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik veya vücut ağrıları gibi fiziksel belirtiler

Anhedoni’li bir kişi, bir şeyler hissetmek için uyuşturucu kullanımı, hız yapma veya korunmasız cinsellik gibi zararlı veya riskli davranışlarda bulunabilir. Anhedonik kişiler, madde kullanımı ve davranışsal bağımlılıklar için yüksek risk altında olabilirler.

İlginizi Çekebilir:📢Siberkondri Nedir?

Anhedoni Nedenleri

Anhedoni, birçok akıl hastalığının yaygın semptomudur ve majör depresif bozukluğun (MDB) temel bir semptomu olarak kabul edilir. Anhedonia şizofreni, parkinson hastalığı ve madde kötüye kullanımı bozukluklarında da görülmüştür. Bu koşullara sahip herkes anhedoni geliştirmezken, bu rahatsızlığın varlığı diğer semptomları tetikleme olasılığı taşır.

Anhedoni, tedaviyi zorlaştırabilir ve olumsuz tedavi sonuçlarına yol açabilir. Özellikle de tüm doğru şeyleri yaptığınızda bile doğal ödül duygusunu alamadığınızda motivasyonu zorlaştırır. Bu nedenle, süreç boyunca sizi buna bağlı kalmaya teşvik edecek bir danışmanla bağlantı kurmanız önemlidir. Anhedoniye neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak anormal nörotransmiter seviyeleri ve beyin işleyişi önemli bir faktör olarak kabul ediliyor.

Anhedoni Tedavisi Nedir?

Anhedoniyi doğrudan tedavi etmek zordur ve tedavisiyle ilgili araştırmalar sınırlıdır. Genellikle tedavi, anhedoniye neden olan durumu iyileştirmeye odaklanır. Ne yazık ki, depresyon için en sık reçete edilen ilaç sınıfı, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’ler), çoğu durumda anhedonia için çalışmaz ve hatta durumu ağırlaştırabilir.

Davranışsal Aktivasyon olarak bilinen bir terapi türü, şu anda anhedonia için etkili olup olmadığını belirlemek için 5 yıllık bir araştırma çalışmasının kaynağıdır. Davranışsal Aktivasyon, kişinin ruh halini iyileştirmek ve izolasyon ve geri çekilme yaşayan insanlara sabırsızlıkla bekleyecekleri bir şey vermek için eğlenceli olabilecek aktiviteleri planlamaya odaklanır.

Araştırmacılar hala anhedonia için kesin bir çözüm bulmaya çalışıyorlar. Tedavi genellikle, pozitif işleyişi yeniden sağlamadan önce depresyonun negatif olarak adlandırılan semptomlarını ve diğer ilişkili durumları hafifletmeye odaklanır.

Pozitif Etki Tedavisi (PAT) adı verilen ve halen geliştirilmekte olan yeni bir tedavi türü de anhedoni hastalarına yardımcı olabilir. Bu yeni tür tedavi yaklaşımları ve tedavi seçeneklerini farklı şekilde etkiler. Çünkü olumsuz duygulanımı değiştirmeyi amaçlayan tedavilerin çoğu kişinin olumlu duygulanımı üzerinde çok az etkiye sahiptir.

Anhedonia Önlenebilir Mi Nasıl?

Konuşma terapisi, depresyon gibi anhedoniye neden olan durumu tedavi etmenize yardımcı olabilir ve bu rahatsız edici semptomu zamanla giderebilir. Bununla birlikte, anhedonisi olan kişiler, randevulara gitmek ve terapiye ayak uydurmak için kendilerini motive etmekte özellikle zorlanabilirler, bu nedenle destek almak önemlidir.

Anhedoni ilişkinizi etkilediyse, çift danışmanlığı sizin ve eşinizin birbirinizi anlamanıza ve aranızdaki bağı onarmanıza yardımcı olur. İhtiyaçlarınızı ifade etmenin ve etkili bir şekilde iletişim kurmanın daha iyi yollarını öğreneceksiniz.

Tedaviye başladıktan sonra bile anhedonia’nın geçmesi zaman alabilir.

Cesaretini kırmamaya çalış. Bu normal.

Pek çok insan kararlılıkla anhedoniden kurtulabilir. Tedaviyi ne kadar erken ararsanız, o kadar çabuk biraz rahatlama görmeye başlayacak ve keyif alma kapasitenizi yeniden kazanacaksınız.

Anhedoni Geçer Mi?

Yoğun terapi ile insanlar birkaç tedaviden sonra belirtilerde bir iyileşme görebilir. Çoğu durumda, anhedoni/sosyal anhedoni 3 ila 6 ay içinde ortadan kalkar. Öte yandan, daha ciddi anhedoni vakalarında ek süre gerekir. Bu bozukluğun farklı türleri, kaç terapi seansının gerekli olduğunu belirler.

İlginizi Çekebilir:📢Pika Sendromu

Stres, Anhedonia Semptomlarını Nasıl Şiddetlendirir?

Aşırı strese veya travmaya maruz kalmak, Travma Sonrası Stres Bozukluğuna (TSSB) yol açabilir. TSSB, aşağıdakiler gibi çok çeşitli zihinsel ve duygusal sağlık sorunlarına neden olur:

• Uykusuzluk veya gündüz uyuşukluğu
• Odaklanma yeteneğinde azalma
• Artan sinirlilik ve/veya öfke
• Tehlikeli veya dürtüsel davranışlar

Stres ve kaygı, anhedoni’nin nedenleri arasındadır. Bunun nedeni, anhedonia’nın beyin işlevselliğine bağlı olmasıdır. Ödülde eksiklikler yaşandığında, özellikle stresli durumlarda, doğal tepki, davranış kalıplarındaki ve sosyal seçimlerdeki bu eksikliği yansıtır. Bu nedenle, hoş olmayan uyaranlarla karşılaşmak veya çok sık tetiklenen bir akıl hastalığına sahip olmak, insanların bir zamanlar zevk aldıkları şeylerden artık zevk almamalarına neden olur.

Anhedoni İlaçları

Çalışmalar, fluoksetin (Prozac), essitalopram (Lexapro) ve ketamin (Ketalar) gibi ilaçların depresyon hastalarında anhedonia semptomlarını hafifletebileceğini göstermektedir. Son araştırmalar, daha yeni bir ilaç olan vortioksetinin (Trintellix) depresyon ve sosyal anhedoni üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceğini bulmuştur.

Kalıcı Anhedoni Nedir?

Anhedoninin pek çok örneği vardır, ancak bir zamanlar sevdiğiniz bir şeyden zevk almamak gibi basit bir davranış her zaman bir işaret değildir. Aslında, anhedonia’ya genellikle anksiyete, agorafobi veya klinik depresyon gibi diğer akıl hastalıkları eşlik eder. Günlük yaşamda veya diğer aşırı durumlarda zevk verici şeyleri deneyimleyememe ile karakterize edilir.

Anhedonia semptomları bir kişiden diğerine büyük ölçüde değişebilir. Ancak birçok insan için kalıcı anhedoni belirtilerini aşağıdaki gibi genelleyebiliriz:

• Spor takımınız kazandığında artık heyecanlanmıyorsunuz
• Genellikle arkadaşlarınızla dışarı çıkacağınız zaman yalnız kalmayı tercih etmek
• Çocuklarınızla oynarken çok az veya hiç neşe bulmamak
• Favori hobilerinizden sıkılma
• Bir şey yapmak amaçsız geliyorsa

Olağan aktiviteleriniz artık mutluluk, merak, memnuniyet veya heyecan duyguları uyandırmadığında, yaygın anhedonia yaşıyor olabilirsiniz. Tedavi edilmezse, bozukluk kalıcı ve daha ciddi bir şeye dönüşür.

Anksiyete Anhedoniye Neden Olur mu?

Depresyon veya kaygınız varsa, sonunda anhedonia geliştirebilirsiniz. Bunun nedeni, özellikle semptomların yönetilmesi zorsa, kaygının zamanla depresyona dönüşebilmesidir. Daha sonra depresyon, özellikle bu semptomlar bir profesyonel tarafından tedavi edilmezse, anhedonia semptomlarının ortaya çıkmasına neden olur. Aslında bu, anhedonia’nın bir insanın hayatına nasıl girdiğidir.

Endişeli bireyler, depresyon veya anksiyete semptomlarını tetikledikleri için sosyal etkileşimlerden zevk almakta zorlanabilirler. Bu nedenle sosyal kaygı, yalnızlık dışında yaşanan hoş olmayan düşünce ve duygular anhedoniyi güçlendirir. Anksiyete uyandıran aktiviteler genellikle bu bozukluktan etkilenen ilk şeylerdir.

Anhedonia’yı Ne Tetikler?

Bilim insanları, beyinde anhedonia’ya neden olan hangi değişikliklerin meydana geldiğini anlamaya yeni başlıyorlar. Daha net bir resim elde etmek için pozitron emisyon tomografisi (PET) taramaları ve fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) gibi beyin görüntüleme teknolojilerini kullandılar. Ancak, görebildiklerimiz konusunda hala sınırlıyız.

En yaygın teori, beynin doğal ödül sisteminin bir şekilde bozularak hazzı tanıma ve hissetme yeteneğinin kaybına neden olmasıdır. Anhedonia’nın ciddiyeti, striatumun bir kısmındaki aktivite eksikliği ile ilişkili gibi görünmektedir. Bu da nükleus akumbens olarak bilinir.

Beynin ödül sistemi, beynimizin belirli uyaranları bir ödül duygusuyla ilişkilendirmesine izin veren karmaşık bir birbirine bağlı devreler sistemidir. Beynimizin hayatta kalmamız için ödüllendirici olarak yorumladığı her şey, beynimizin ödül sistemine bağlanır. Daha fazlasını aramaya şartlanırız.

Anhedoniyi neyin tetiklediğini açıklamak için daha genel cevap vermek gerekirse şunları ifade edebiliriz:

• Anksiyete
• Stres
• Major depresif bozukluk

Sosyal kaygının ve bundan kaynaklanan anhedoninin şizofreni için risk faktörleri haline gelebileceğini not etmek önemlidir. Ayrıca anhedonia, eğlence amaçlı uyuşturucular ve bazı ilaçlardan da kaynaklanır.

Anhedonia Doğal Olarak Yönetilebilir Mi?

Elbette profesyonel tedavi anhedoni için gereklidir ancak bu her zaman geçerli değildir. Anhedonik bireyler, bu süreci doğal yollarla idare edebilirler. Ancak bunun için istekli ve arzulu olmalıdır. Meditasyon, anhedoni ile mücadele eden kişilerin sığındığı iyi bir liman gibidir. İnsanlarla aktiviteler, sosyal kimlik ve iyi beslenme anhedonin etkilerini azaltan unsurlardır. Ancak birey her şeyden önce istekli olmalı ve bu rahatsızlıktan kurtulmayı istiyor olmalıdır.

Birisi Nasıl Anhedonia Geliştirir?

Travmatik ve stresli olaylar anhedonin çok sevdiği sorunlardır. Karamsarlık ve özeleştiri gibi kişilik özellikleri de anhedonin ilerlemesine katkı sağlar. Depresyon, bipolar bozukluk ve ailede akıl hastalığı öyküsü de bu sendroma katkı sağlayan etkenlerdir. Kişisel geçmişinde akıl sağlığı bozukluğu olan kişiler de anhedoni geliştirebilirler.

Anhedoni nedir konusuna ek olarak daha farklı genel kültür bilgileri ve psikolojik sendromalar için Haftalık Günlük sitemizi takip etmeye devam edin.