Minyatür Nedir Özellikleri Nelerdir, Günümüz Minyatür Sanatçıları
Kültür/Rehber

Minyatür Nedir? Minyatür Sanatı Özellikleri Nelerdir?

Minyatürlerin yüksekliği yaklaşık üç santimetre ila yirmi beş santimetre arasında değişir. Parşömen, emaye, fildişi gibi tabanlar üzerine sulu boya veya guajla boyanır. Batı’da minyatür resim, Rönesans döneminde, ortaçağ el yazması kitapların aydınlatılması pratiğinden ortaya çıkmıştır. Ortaçağ el yazmalarının resmedilmesi ile türeyen minyatürün en parlak dönemi 16 ve 17. yüzyıllardır.

Minyatürün Tarihsel Gelişimi (Kısaca)

Genellikle mücevherli çantalar içinde yer alan minyatürler, kişisel bir süs eşyasıydı. Aynı zamanda kişilere siyasi ya da romantik bir bağlılığın tasviriydi. Britanya’da minyatür resim, saray ressamı Nicholas Hilliard’ın yapıntılarıyla Kraliçe I. Elizabeth’in sarayında gelişti.

Daha sonra Hilliard’ın yerine yerine öğrencisi Isaac Oliver geçti. İngiltere’nin Londra kentindeki Victoria ve Albert Müzesi, ulusal portre minyatür koleksiyonuna sahiptir. Minyatürleri İskoç Milli Portre Galerisi ve Wallace Koleksiyonu’nda da görmek mümkündür.

Minyatür Sanatı Nedir?

Minyatür, normal boyuttan daha küçük bir sanatı tarif eder. Kavramsal anlamda minyatürler küçük bir tablodur, genelde bir portredir.

Minyatür, akıl almaz derecede küçük ölçülü heykel ve resimlere odaklanan bir sanattır. Minyatürdeki sanat, yaratılışının gerektirdiği hassasiyet ve sabır sayesinde doğası gereği etkileyicidir. Ancak büyüsünün yattığı yer ölçeğinde değildir. Tüm sihir, izleyiciye sunduğu dünyayı tamamen farklı bir ölçekte yeniden düşünme davetinde yatar. Minyatürün biçimi, göze zevk verir ve aklı sorgulamaya yönlendirir.

İlginizi Çekebilir: 📢Gravür Tekniği Nedir Nasıl Yapılır?

Minyatür Sanatı Özellikleri Nelerdir?

Minyatür resim, çok ayrıntılı bir sanat tarzıdır. Resimlerin sanatı kimliğine bürünen minyatürler, olabildiğince pürüzsüz bir yüzeyin olacağı şekilde boyanırlar. Uzmanlar, minyatür sanatçılarının Antik Roma madalyalarından etkilendiklerini öne sürerler. Minyatür sanatı, kökü papirüs parşömenlerindeki eski Mısır el yazmalarına kadar uzanır. Rahiplerin bu sanata olan erken dönem katkılarından bahsedebiliriz. Zira dönemin rahipleri;

  • Kelt Kitabı Kells 
  • İngiltere’nin Lindisfarne İncilleri (her ikisi de yaklaşık 9″x12 ölçülerinde)

gibi güzelce aydınlatılmış el yazmaları yapmışlardır. Bazı erken el yazmaları, sayfalarında yaşam boyu çiçek aranjmanlarının düzenlemelerini tasvirleyen icraatlar içerir. Minyatür resmin kökü, dünyanın her yerindeki inanışlarda da yer alır.

Minyatür Sanatı Ne Zaman Ortaya Çıktı?

İmaj minyatür boyama, baskının icadından önce, belgeleri veya el yazmaları okuyanlara yardımcı olmak için bir zorunluluktan ortaya çıktı. Minyatürler, yazılı kelimenin öyküsünü, kodlarını ve amacını aktarmaya yardımcı olmuştur. Dolayısıyla minyatürün resimselliği kitap sanatları ile direkt ilişkilidir. Bu kitaplardan veya belgelerden kesilen çeşitli boyutlardaki aydınlatmalar (resimler), kaynağın içerdiği anlamı taşırlar.

Daha sonra, taşınan minyatürden gelişen portre minyatür sanatçıları, küçük portreler/resimler kurgulamak için görevlendirildiler. Bu resimler, bugün cüzdan boyutundaki fotoğraflarımızın boyutuna benziyordu. Bu boyuttaki resimler koleksiyoncular arasında popüler hale geldi. Bu popülarite, minyatürlere elde tutulan resimler ismiyle hafızlarda yer almasına yol açtı. Portre imaj minyatürleri de daha büyük ölçülerde bir kurguya dahil olarak boyandı. Örneğin;

  • usta minyatürist Nicholas Hilliard
  • Peter Oliver ve Sir Charles William Ross

gibi isimler daha büyük boyutta olan resimleri boyamıştır.

Kavramsal olarak minyatürler

Minyatürlerin resimselliği bazen kafaları karıştırır. Biçemin minyatür sanat olarak kabul görmesi için daha küçük bir ölçekte tasvir edilmesi gerektiği varsayılıyor. Ancak durum pek de böyle değil çünkü minyatürün boyutlandırmayla ilgisi olmadığını unutmayalım. Minyatür kavramı,

  • Işıklı el yazmalarındaki al kurşun boya ve de
  • Latince kırmızı kurşunla resimlendirmek terimlerinden gelir.

Minyatür genel anlamda bir stil ve resme meyletme – gönül verme tekniğidir. Bu nedenle sanatçıları, duvar boyutunda bir minyatür boyayabilir. The English Miniature adlı yayının yazarları, minyatürlerin büyük boyandığını ve bazı eserlerin devasa sayıldığını belirttiler. Londra Victoria&Albert Müzesi‘nin çok sayıda öğretim üyesi, minyatür resimlerin küçüklükle sınırlı olmadığını doğruluyor. Daha büyük ölçeklendirmeli minyatür resimler de tasdiklidir. Fakat minyatürde daha büyük imajları boyamak, ayrıntılara aynı özen gösterilirse, daha küçük bir parçaya göre daha zor ve zaman alıcıdır. Bu temaya uygun olan minyatürler, Rus minyatür resminin güzel örnekleri olan Rus cila kutuları gibi nesnelerde benzersiz niteliktedir.

Minyatür Nasıl Yapılır?

Bugün, batı toplumunda minyatürlerin ruhunu geliştirmeye ve korumaya yardımcı olan topluluklar vardır. Sergiler, minyatürleri veya heykelleri içerir. Her sergide, eser üreten sanatçıların belirledikleri kurallar bulunur. Bu kurallardan bazıları, işin boyutunu belirli bir inç kareden daha büyük olmayacak şekilde sınırlar.

Ölçek kuralları başlangıçta minyatür sanatına başlayan sanatçılar için bir rehber mahiyetindedir. Toplumsal minyatür kurguları için de muhtelif çerçeveleme ve sınırlamalar mevcuttur. Tüm bu kurallar, kişisel ve özgün sergileri bağlar aynı zamanda da resimselliğinin ne olduğunu tanımlamaz.

Minyatür Sanatı Nasıl Yapılır?

Minyatür kuralları, bu sanatın yapılışını belirler. Minyatürdeki kurallar özne ve imajın boyutuna göre değişir. Örneğin;

  • 1 / 6’sı kuralına göre, bir özenin doğal boyutunun 1 / 6’sından daha büyük kısmı boyanmaz.
  • 2 ” kuralı ise resimdeki bir nesnenin 2″ i geçmemesini ifade eder.

Dolayısıyla boyutlara dayanan bu kurallar, minyatürün yapılışına dair önemli kural ve kriterler sunar.

Babür Minyatürleri

Babürlüler, göz kamaştırıcı ve nadir görülen minyatürlere imza atmışlardır. Aşağıda Baburnama’dan el yapımı bir reprodüksiyon yer alıyor.

minyatür

Bāburnāma (kelimenin tam anlamıyla Babur Kitabı veya Babur’un Mektupları, ŞahẒr ud-Dīn Muḥammad) Bābur’un (1483–1530) anılarına verilen addır. Bu kişi, Babür İmparatorluğu’nun kurucusu ve bir büyük-büyük-büyük-torundur.

Resim, İmparator Babur’un kraliyet avına karıştığını tasvir ediyor. Resim ayrıca, bahçe tipi bir cennet arasında dağlarda Babür kraliyetinin gezdiği bir günün detaylı anlatımıdır. Sanatçı, canavarların, avcıların, silahların ve Babür sanatındaki diğer bazı nesnelerin göz kamaştırıcı resimselliğine dikkat çekmiştir. Babür konseptini dışavuran sanatçı, el yapımı eserini titiz fırça ve ince sulu boyalar, mürekkep ve altın ile elde etmiştir.

Moğol Minyatürleri

Moğol minyatür örnekleri de oldukça iddialı sahne ve eserlerden oluşur. Minyatürler bazen kutu setleri ve bazen de yekpare haldedirler. Kutu setlerinde aralarında yaylar, tek elle silah tutan askerler, mızraklar ve kalkan figürleri vardır. Birçok silah seçeneğiyle birlikte 12 ve 13. yüzyıldan 28 mm’lik çok parçalı plastik Moğol Atlı Okçularla karşılaşırız. İmajlar ve sahneler boyasız olarak yapılır ve de biraz montaj gerektirir.

Figürler ekseriyetle Moğol askeri taktikleri ve organizasyonlarını yansıtır. Bazı eserlerin boyutu 54mm ve Ölçek olarak 1:32’dir ve kalay alaşımlı metal malzemeden yapılmıştır.

Osmanlı Minyatür Üslupları / Sanatı Nedir?

Şu anda Topkapı Sarayı arşivlerinde Türk minyatürlerinin en eski ve en iyi örneklerini görebiliriz. Resimsel imajlar, Türklerin Müslüman olmadan önceki 8 ve 9. asırlara uzanır. Osmanlı üslubunda aşağıdaki detayları daha çok görürüz:

  • Uygur prens ve prensesleri
  • Mani ve Uygur rahiplerinin temsili

Türk minyatür sahnelerinin 13. yüzyıl evriminden öykünen tasvirler günümüze kadar ulaşamamıştır.

İlginizi Çekebilir:📢Ahşap Baskı Nasıl Yapılır?

Osmanlı Minyatür Sanatı Nedir?

Nakış veya tasvir, Osmanlı İmparatorluğunda minyatüre verilen ismidir. Sanatçılarına da nakkaş veya mussavvir denirdi. Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde Türk minyatürlerin kurgusu farklı yönlere bölünmüştür. Osmanlı minyatürlerinin diğer Türk minyatürlerine göre farklılıkları aşağıdaki temaları odağına almasından kaynaklanır:

  • fetihler
  • askeri seferler
  • mezhepler
  • yabancı elçilerin ağırlanması
  • bayram kutlamaları.

Türk minyatürünün kutup yıldızı dönemi, Sultan Süleyman padişahken olmuştur. Minyatür sahnelemesi, Osmanlı hanedanlığı egemenliğinde tarihsel olayları tasvirleyen (şahnamecilik) profesyonel bir konuma dönüştü. 1800’lerde Batılılaşma akımının ivmelenmesiyle minyatür nosyonu yerini klasik batı resmine bırakmaya başladı.

Günümüzdeki Minyatür Sanatçıları

Pek çok kişinin eski bir tarz olarak düşündüğü minyatür, Türkiye’de modern zamanla dönüştü. Sanatın görsel dilini minyatürlerine yansıtan aşağıdaki isimleri, günümüzün minyatür sanatçıları arasında gösterebiliriz:

  • Süheyl Ünver
  • Günseli Kato
  • Canan Şenol
  • Onur Hastürk

Aynı zamanda 2012’de bitirme tezi kapsamında minyatürleri sahneleyen Murat Palta‘nın da tasarıları Behance platformunda yer almaktadır.

Süheyl Ünver, 1960’larda Türk geleneksel sanatları üzerine yaptığı araştırmalarla yeniden canlandırana kadar minyatür Türkiye’de neredeyse yoktu. Türkiye’de eğitim Batı müfredatını takip ettiğinden, hiçbir üniversitenin geleneksel Türk sanatları ile ilgili programı bulunmuyordu. Boşluğu doldurmak için Ünver, Cerrahpaşa Tıp Tarihi Enstitüsü’nde seminerler, ardından Topkapı Sarayı’nda atölyeler vermeye başladı. Öğrencilerinden biri, daha sonra minyatürün modernleşmesinin öncülerinden biri olacak olan Günseli Kato’ydu.

Günümüzde Türk Minyatürü

1981’de Günseli Kato burslu olarak Tokyo Üniversitesi’ne gitti ve geleneksel Japon resmi okudu. Konvansiyonel Japon sanatını öğrenirken Türk minyatürünü de öğretti. Seneler sonra, iki farklı kültürün karışımı, onun öz stili haline gelecekti. Kato, kompozisyon unsurlarını büyük ölçekli heykeller, resimsel soyutlamalar ve diğer sanat formlarında kullandı. Zamanı, kültürleri ve normları hemhal ederek geleneksel ve çağdaş olanı harmanladı.

Canan Şenol, daha çok CANAN mahlasıyla tanınan, Kato’nun tanımladığı gibi üretken sanatçılardan biridir. CANAN, İran ve Osmanlı geleneklerinin minyatürlerini fotoğraf, video, iğne işi ve heykelle harmanlayarak ün kazandı. Farklı gereçler ve malzemelerin kullanımını ve de sanatı sıradan yaşamla buluşturmayı amaçlamaktadır. Minyatür kodlarıyla geleneğin muammalı/bilmeceli ve ilgisiz bakışlarını eleştirmenin bir aracı olarak ilgilendi. Siyasi konularla ilgilenen CANAN, Osmanlı minyatürcülerinin yaptığı gibi güncel olayları yorumlamak için minyatürlerini kullanıyor.

Modern Minyatür Örnekleri

Onur Hastürk, minyatürü duyumsamamızı sağlayan bir diğer yeni nesil sanatçıdır. Hastürk, sanat eserlerinde Çelebi’nin sünnet şenliklerinden sahneleri betimleyen ve çok beğenilen eseri Soyadı’dan sahneler seçti. Padişahın oğullarını Starbucks kahve fincanlarına uyguladı. Bunu yaparken, 200 yıllık hikayeleri çağdaş popüler kültürüne eklemleyerek hayata geçirdi.

Hastürk, sorgulayıcı çalışmalarını ne geleneksel ne de çağdaş olarak betimliyor. Ben her zaman iki taraf için de öteki oldum diyor ve ekliyor: Öteki olmayı ve herhangi bir türe meyletmemeyi sevdim çünkü bu size daha fazla özgürlük veriyor.

Haftalık Günlük sitemizde minyatürün tarihsel gelişiminden ve özelliklerinden bahsettik. Daha farklı sanat içeriklerimiz için HaftalıkGünlük’teki diğer konularımızı takip edebilirsiniz.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir